Community building

Het ambassadeurschap community building is een pilootproject van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. Voor de provincie Vlaams-Brabant en Brussel werd Zonnestraal vzw ambassadeur. Flore Van Assche werkte mee aan het project en vertelt over de ervaringen met de methodiek: “Voor mij vertrekt community building vanuit de krachten van de personen met een beperking. Ik ben zelf ook hulpverlener en merk dat er vaak wordt gekeken naar wat de cliënten nodig hebben en waar de ondersteuning nodig is. Soms vergeten we te kijken naar wat ze zelf wel goed kunnen, wat hun talenten, dromen en wensen zijn. Veel cliënten zitten met de vraag om iets in de samenleving te kunnen doen, ten volle te participeren. “

Een nieuw idee

Het begrip sociale inclusie bestaat natuurlijk al langer. Van Assche: “We zien dat organisaties hun aanbod organiseren zodat vragen intern opgelost worden. Een persoon met beperking die graag voetbalt, vindt niet altijd aansluiting bij een gewone voetbalclub. Zo ontstaat een doelgroep specifiek aanbod. Zo’n aanbod is zeker niet slecht en ook noodzakelijk, maar de participatie in de samenleving is wat zoek. Op dat moment is het de uitdaging om op een creatieve manier een verbinding te vinden. Iemand kan de truitjes van een ploeg plooien of water voorzien voor de spelers, ticketjes scheuren of als supporter een specifieke rol opnemen.”

Op deuren kloppen

De buurt en de organisaties hebben elkaar wat te bieden. Een zeker nood kan ingevuld worden terwijl er een ontmoeting gecreëerd wordt. Van Assche: “Je moet de vraag durven stellen en soms echt van deur tot deur gaan. Op zoek gaan naar wie er woont en wat er leeft. Eens je de sleutelfiguren in de buurt gevonden hebt, wordt het iets makkelijker. Door veel aanwezig te zijn in de buurt en te participeren, jezelf zichtbaar te maken en er actief mee bezig te zijn, bereik je veel. Onlangs was er een oproep om de moestuin voor een school te sponsoren. Een organisatie uit de buurt had ook een moestuin en daar gebeurde niet veel mee. Dat is een kans om als organisatie op in te spelen en zo opnieuw een verbinding te maken.”

Duurzame verbindingen

“We gaan steeds op zoek naar duurzame verbindingen. Het is natuurlijk leuk om samen naar een concert te gaan, maar dat is vrijblijvend en dikwijls eenmalig. Wanneer organisaties initiatieven nemen om de buurt meer bij hun werking te betrekken, zorgen voor positieve effecten voor de cliënten die er wonen én voor alle buurtbewoners. In se draait het erom dat iemand zich thuis kan voelen in zijn eigen buurt, dat die daar ook een netwerk heeft. Dat die buurt ook mee openstaat om personen met een beperking daarin op te nemen. Voor mij is een warme samenleving nog altijd een samenleving waar iedereen een plaats krijgt, ook mensen met een beperking."

Verbinden zoeken in de buurt begint bij de interesse van de cliënt. Een rolstoelgebruiker die van tennis houdt, kan mee met zijn buurman naar de club. Hij supportert voor de buurman en tegenspelers. Nadien drinken ze iets in de cafetaria. Dat maakt dat iemand zich ergens bij betrokken voelt, het blijft niet bij ‘ik kijk naar het tennis op tv’.

Er bestaan veel netwerken binnen een organisatie, tussen mensen met een beperking onderling, maar mensen hebben ook de wens om 'gewoon' te zijn - net als iedereen - en kunnen deelnemen aan de samenleving.”

Een buurt wakker maken

Er leven soms nog grote vooroordelen of misvattingen over mensen met een beperking. Stereotypen en mensen zijn zelf soms bang. Van Assche: “Eenvoudige initiatieven zoals een broodronde kunnen deze opvattingen veranderen. Iedereen leert elkaar beter kennen en waarderen. Buurtbewoners worden betrokken bij de werking van een organisatie en wie weet wat er nog allemaal uit kan voortvloeien.”

Zo horen we het verhaal van een vrijwilligster die wekelijks een wandeling maakt met enkele bewoners met een handicap uit een centrum in de buurt. Ze benoemt het als volgt: “Het is niet onbaatzuchtig, ik haal er veel uit voor mezelf.”

Van Assche: “Dat effect willen we realiseren. Warme ontmoetingen waar mensen kunnen zijn wie ze zijn. Het verhaal van R. die op een boerderij werkt, is een prachtig voorbeeld. Hij maakte een enorme evolutie door de jaren door, net omdat hij andere kansen kreeg. Het gaat niet enkel om R. werk geven of een zinvolle dagbesteding bezorgen. Hij heeft iemand gevonden bij wie hij zich thuis kan voelen, en de boer heeft er zelf ook veel aan. We kijken welke meerwaarde mensen met een beperking kunnen hebben voor iemand anders.”

De eerste verbindingen zijn gelegd

Van Assche: “Het blijft natuurlijk een uitdaging voor mensen met een ernstiger tot diep mentale beperking om aan sociale inclusie te doen. Maar er zijn altijd mogelijkheden. Zo is er een rolstoel- en prikkelpad op het domein van een voorziening. Het is een groen domein dat in samenwerking met natuurpunt wordt onderhouden en is opengesteld voor de buurt. De organisatie is beter gekend en positieve beeldvorming. Oudere mensen of ouders met kleine kinderen maken ook graag gebruik van het prikkelpad. Mensen uit de buurt maken gebruik van het domein, zelfs het buurtfeest wordt er nu georganiseerd.”