Eerste mantelzorgplan goedgekeurd
De Vlaamse Regering keurde het eerste mantelzorgplan goed. De ondersteuning van zij die zich belangeloos inzetten voor familieleden of andere naasten moet beter. Ruim een kwart de Vlamingen geeft zorg of ondersteuning die als mantelzorg kan bestempeld worden. Het Vlaamse mantelzorg, het eerste in zijn soort, is dus klaar en telt 110 actiepunten.
Jo Vandeurzen: “Voor het eerst is in Vlaanderen een globaal plan opgesteld om dit enorm maatschappelijk kapitaal, te erkennen en in te zetten op goede ondersteuning. We formuleren in het plan meer dan 100 actiepunten waarmee we inzetten op de kwaliteit van leven van de mantelzorgers en dus ook op de kwaliteit van leven van de zorgbehoevende.”
Het mantelzorgplan is opgebouwd rond 4 grote thema’s:
- Maatschappelijke erkenning en waardering van mantelzorgers
- Ondersteuning op maat
- Samenwerking tussen informele en professionele zorg
- Jonge mantelzorg
Aan het plan gingen twee onderzoeken vooraf. Het onderzoek ‘Sporen naar duurzame mantelzorg’ geeft aan dat 67% van de geregistreerde mantelzorgers zich eerder goed voelt bij de mantelzorgsituatie. 42% geeft aan zich belast te voelen. Mantelzorgers hebben minder sociale contacten dan de rest van de bevolking. Bij intensieve mantelzorg en in de oudere leeftijdsgroepen zijn meer vrouwen betrokken. In een apart onderzoek werd gepeild naar de specifieke situatie van jonge mantelzorgers.
Expertisepunt en toegankelijke informatie
Het plan vertrekt van een brede definitie van mantelzorg. Goede Informatie bieden betekent maatwerk. Bijzondere aandacht gaat naar kwetsbare groepen zoals de oudere mantelzorger, mantelzorgers met een migratieachtergrond, zorg voor mensen met psychische problemen en mantelzorgers in kansarmoede. Met de mantelzorgverenigingen zal werk gemaakt worden van een Vlaams expertisepunt mantelzorg waar alle informatie die mantelzorgers aanbelangen laagdrempelig ontsloten wordt. In de uitwerking van het geïntegreerd breed onthaal krijgt, samen met de diensten maatschappelijk werk, het OCMW en het CAW, mantelzorg een plaats.
Ondersteunen van mantelzorgers
De diverse groep mantelzorgers vereist een divers pallet aan ondersteuningsmogelijkheden. Zorgbehoevenden kunnen met de zorgverzekering ook hun mantelzorger ondersteunen. Een goed uitgebouwd professioneel zorgaanbod en de aandacht voor buurtgerichte steun moet mantelzorgers de nodige tijd voor zichzelf bieden.
Een globale ondersteuning van mantelzorgers vergt een goede samenwerking met de federale overheid. De meerderheid van de mantelzorgers bevindt zich in de beroepsactieve leeftijd. De combinatie werk en gezin moeten mantelzorgers dus eveneens ondersteuning kunnen krijgen. Hiervoor wordt afgestemd met federaal minister van Werk, Kris Peeters. Zo wordt het zorgverlof mee opgenomen in het plan ‘werkbaar en wendbaar werk’ (WWW) en komt er aandacht voor een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid. De uitwerking van een sociaal statuut van de mantelzorger valt onder de bevoegdheden van federaal minister van Sociale zaken, Maggie De Block, met wie we tevens overleg voorzien.
Mantelzorger en professionele zorg
De relatie tussen de mantelzorgers en de professionele zorg kent een dubbele invalshoek. Enerzijds moet de mantelzorger aanzien worden als een volwaardige zorgpartner in een goed afgestemd zorgplan, anderzijds is het de verwachting dat de professionele zorg oog heeft voor de mogelijke noden en ondersteuning van de mantelzorgers. Daarom wordt ingezet op overleg en sensibilisatie van alle zorgactoren om de mantelzorgers hun plaats te geven.
Jonge mantelzorgers
Onder jonge mantelzorgers worden kinderen en jongeren tot 24 jaar verstaan die opgroeien in een gezinssituatie met bijzondere zorgnoden. Samen met de betrokken sectoren wordt gewerkt aan een betere bekendmaking en ondersteuningsmogelijkheden in de context van de jonge mantelzorgers, bijvoorbeeld in het onderwijs, de Huizen van het Kind, jeugdwerk en de jeugdhulp.
Budgettaire integratie
Voor de uitkeringen in het kader van de huidige zorgverzekering en de tegemoetkoming hulp aan bejaarden (THAB) volgen de budgetten de behoefte, met name de groei van het aantal rechthebbenden. Vanaf 1 september 2016 voeren we ook geleidelijk aan het basisondersteuningsbudget (BOB) voor personen met een beperking in (300 euro per maand). Voor andere onderdelen van het plan maken we verder werk van uitbreiding en financiële incentives, ook de volgende jaren (o.a. in de gezinszorg, voor kortverblijf (+478 plaatsen tot 2018 in afgeleverde erkenningen), investeringen in infrastructuur van dienstencentra, rechtstreeks toegankelijke hulp voor mensen met een beperking, ...).