gezondheid

Here comes the sun!

De Bijsluiter van Marleen Finoulst

De hete, droge zomer van 2018 zullen we niet gauw vergeten. Klimaatwetenschappers voorspellen dat de kans op extreme temperaturen groter wordt, maar laten we hopen dat 2019 geen herhaling wordt van vorig jaar. Te veel zon is niet gezond. Sporten in grote hitte valt niet mee, werken evenmin. Dan maar luieren in de zon is ook geen beste keuze, want de kans op huidkanker wordt alsmaar groter.

Jaarlijks waarschuwt de preventiecampagne Euromelanoma voor huidkanker en dit jaar zetten de initiatiefnemers hun boodschap kracht bij met duizelingwekkende cijfers. In België zou huidkanker met 350% zijn toegenomen tussen 2004 en 2016. Melanomen, de gevaarlijkste vorm van huidkanker, namen in diezelfde periode met 200% toe. De hoofdschuldige is te veel blootstelling aan te fel zonlicht. 
Wanneer je die cijfers onder de loep neemt, dan blijkt de werkelijkheid toch iets minder dramatisch is dan de preventieve boodschap doet uitschijnen. De gigantische toename blijkt vooral te wijten aan de toename van epidermale huidkankers, en die zijn relatief onschuldig, omdat ze zelden uitzaaien. Bij de kwaadaardige melanomen zelf, blijken het vooral de zogenaamde ‘dunne’ melanomen, die steeds vaker voorkomen. Dunne melanomen zijn minder kwaadaardig dan ‘dikke’, weten huidspecialisten. De sterftecijfers voor huidkanker blijven ook al vele jaren stabiel. In werkelijkheid doen we het dus niet slecht, al kan het altijd beter.
 
We zijn ons op zijn minst meer dan vroeger bewust van de gevaren van zonnebrand. Pakweg enkele decennia geleden werd veel minder zonnecrème gesmeerd dan vandaag. Kinderen liepen een hele dag in de zon, zonder smeerbeurten. Herhaaldelijke zonnebrand in de kinderjaren vergroot het risico op huidkanker in het latere leven. De toename aan huidkanker is voor een deel te verklaren door de toename bij volwassenen die als kind niet werden ingesmeerd met zonnecrème. Verwacht wordt dat met de huidige generatie kinderen, die vaak beter beschermd worden tegen de zon en veel minder buitenspelen, het aantal huidkankers zal teruglopen. 
Toch volstaat zonnecrème niet om huidkanker te voorkomen, ook niet de producten met zeer hoge beschermingsfactor, zo waarschuwen onderzoekers. Hun effect op huidkanker is eerder bescheiden. De matige efficiëntie aangetoond in onderzoek is mogelijk nog lager in de reële wereld, want we springen naar verluidt te zuinig om met zonnecrème. Mensen gebruiken naar schatting slechts één vijfde tot de helft van de aanbevolen hoeveelheid crème per smeerbeurt en herhalen ze minder dan voorgeschreven, waardoor ze toch nog verbranden, berekenden onderzoekers. 
De zon vermijden, zeker bij hoge UV-index (’s zomers tussen 10 en 14 uur), bedekkende kledij dragen of de schaduw opzoeken, zijn maatregelen die beter beschermen tegen huidkanker dan zonnecrème alleen. Maar dat is buiten de trend van zonnebaden gerekend, nog erg populair in landen waar mensen snakken naar de zomer. Op een enquête gevoerd in Noorwegen antwoordt 74% van de respondenten bevestigend op de stelling ‘ik zonnebaad voor een bruin kleurtje’, terwijl in subtropisch Australië meer dan 70% van de deelnemers aan een gelijkaardige enquête aankruist uit de zon te blijven en geen gebruinde huid na te streven. Wie weet krijgen wij hier vroeg of laat ook genoeg van hete zomers.