Vlaamse ziekenhuizen leveren goede kwaliteit van zorg
De kwaliteit van zorg in Vlaamse ziekenhuizen is over het algemeen uitstekend. Dat bijkt uit onaangekondigde, thematische inspecties van Zorginspectie in alle ziekenhuizen. Zowel wat betreft de zorg voor hartpatiënten als bij chirurgische en internistische zorg wordt er goede kwaliteit en voldoende patiëntveiligheid geboden.
De Vlaamse Zorginspectie inspecteert de kwaliteit van zorg in verschillende algemene ziekenhuizen die niet door een externe organisatie geaccrediteerd worden. Daarnaast organiseerde Zorginspectie afgelopen jaren ook verschillende thematische inspectierondes in alle ziekenhuizen in Vlaanderen.
Zo werd specifiek de chirurgie onder de loep genomen, met aandacht voor het operatiekwartier, de sterilisatie van materiaal en de zorg op chirurgische verpleegafdelingen. Ook de inwendige geneeskunde werd onderzocht waarbij onder meer de spoedgevallendiensten, intensieve zorgen, het medicatiebeleid en de verpleegafdelingen voor interne geneeskunde werden doorgelicht. Wat betreft cardiologie werd onder andere onderzocht of ziekenhuizen snel en adequaat kunnen reageren op urgenties bij hartpatiënten. De komende jaren plant Zorginspectie een nieuwe thematische inspectieronde waarbij de geriatrie van de Vlaamse ziekenhuizen specifiek geïnpecteerd wordt.
Onaangekondigde inspecties
De inspecties door Zorginspecties gebeuren onaangekondigd om een zo realistisch mogelijk beeld te krijgen van de dagelijkse werking van een voorziening. Zorginspectie focust op eisen die belangrijk zijn voor de kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid.
Er wordt bijvoorbeeld nagekeken of levensreddende toestellen voldoende onderhouden worden, of er altijd voldoende medewerkers aanwezig zijn voor urgenties, of deze medewerkers de nodige vorming kregen om te reanimeren, of alle medewerkers de regels rond handhygiëne respecteren, of bloedtransfusies veilig gebeuren, of de zorg ook op maat van kinderen wordt voorzien, of vitale parameters van patiënten in hun dossier werden opgenomen, of de pijn dagelijks wordt bevraagd, of essentiële patiëntinformatie voldoende wordt gedeeld en of de huisarts wordt geïnformeerd bij ontslag. De inspectieverslagen van alle ziekenhuizen worden openbaar gemaakt op de website van Zorginspectie.
Verbeterpunten
Hoewel de ziekenhuizen over het algemeen prima kwaliteit leveren, stelde Zorginspectie toch ook enkele verbeterpunten vast. Bij de zorg voor hartpatiënten bleek het oproepsysteem voor reanimaties niet helemaal sluitend. Daardoor konden die ziekenhuizen niet garanderen dat er op elk moment onmiddellijk en zonder tijdverlies een reanimatieteam aan het bed van de patiënt kon staan. In sommige ziekenhuizen kon het hartritme van een patiënt niet voldoende opgevolgd worden vanop afstand. Daarnaast werden 1 op 7 van de gecontroleerde uitwendige pacemakers niet tijdig preventief nagekeken.
In 3 op de 10 ziekenhuizen waren er ‘knipperlichten’, vaststellingen die een ernstig risico voor patiëntveiligheid kunnen inhouden. Zoals bijvoorbeeld het ontbreken van een anesthesist in een operatiezaal waar een patiënt onder narcose werd gebracht. Ziekenhuizen met knipperlichten werden later opnieuw geïnspecteerd. Bij de hercontroles waren de knelpunten op alle campussen weggewerkt.
Karine Moykens, secretaris-generaal van het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, is tevreden. “De inspanningen van Zorginspectie werpen hun vruchten af”, zegt ze. “We beschikken in Vlaanderen over een robuust systeem van kwaliteitsstimulering en -bewaking.”
Systeemtoezicht door Zorginspectie of externe accreditatie
Voor ziekenhuizen die geen accreditatie of kwaliteitslabel behalen bij een externe accreditatie-instelling, voorziet Zorginspectie ‘systeemtoezicht’. Zorginspectie onderzoekt dan het leiderschap, de strategie en het beleid, het veiligheidsmanagementssysteem en het kwaliteitssysteem van het ziekenhuis.
Bij een ziekenhuisaccreditatie beoordeelt een externe, onafhankelijke organisatie op basis van een aantal maatstaven in welke mate het ziekenhuis kwaliteitsvolle en veilige zorg aanbiedt. Ziekenhuizen krijgen het label voor een beperkt aantal jaar. Ziekenhuizen kiezen zelf of ze zich al dan niet laten accrediteren. In Vlaanderen werken de ziekenhuizen daarvoor met twee erkende instanties samen: de Joint Commission International (JCI) en het Nederlands Instituut voor Accreditatie in de Zorg (NIAZ).
Zo goed als alle ziekenhuizen stapten in een accreditatietraject, al beslisten de Antwerpse GZA-ziekenhuizen onlangs om zich niet langer te laten doorlichten door JCI. Karine Moykens: “Wanneer ziekenhuizen zich niet verder laten accrediteren, moeten we bekijken welke consequenties die keuze inhoudt, zowel voor Zorginspectie als voor de andere inspectie-pijlers.”