Griepprik of niet?

De Wereldgezondheidsorganisatie en de Hoge Gezondheidsraad in België bevelen griepvaccinatie aan voor zorgpersoneel omdat zij in nauw contact staan met de risicogroepen voor griep: zwangere vrouwen, ouderen en chronisch zieken. Door zich te laten vaccineren, kan een zorgverlener vermijden griep over te dragen naar zijn patiënt.

Via een online enquête in 13 ziekenhuizen en 14 woonzorgcentra vulden 5.141 artsen, verpleeg- en zorgkundigen, vroedvrouwen en ander medisch personeel de enquête volledig in. Daarnaast werden ook praktische knelpunten in kaart gebracht via interviews met griepcoördinatoren.

Griepprik of niet?

Over één zaak blijkt consensus te zijn: 9 op de 10 deelnemers aan het onderzoek vinden het belangrijk dat gezondheidswerkers de patiënten niet besmetten. Zichzelf, de patiënten of familie beschermen werd dan ook aangeduid als de belangrijkste reden om zich te laten vaccineren, zowel in de ziekenhuizen als in de woonzorgcentra.

Patiënten, familieleden en zichzelf beschermen, blijkt een belangrijke motivatie voor vaccinatie.

Ongeveer 1 op 3 denkt terecht ook dat griep gevaarlijk kan zijn of heeft ooit zelf griep doorgemaakt. Waarom zetten dan niet alle gezondheidswerkers de stap naar griepvaccinatie?

Vergetelheid blijkt alvast geen reden: minder dan 10% zegt dat vergetelheid of geen tijd hebben een reden zou zijn voor niet-vaccinatie. Belangrijker is dat wie zich niet laat vaccineren duidelijk anders denkt over het griepvaccin en over zijn eigen besmettelijkheid dan wie zich wel laat vaccineren. Gezondheidswerkers die zich niet laten vaccineren, geloven minder in de werking en het nut van de eigen griepvaccinatie om patiënten te beschermen tegen griep. Slechts 20 tot 30% van deze groep vindt dat het griepvaccin een zekerheid geeft om zichzelf of anderen te beschermen. Bij de gevaccineerde groep ligt dit percentage 2,5 tot 3 maal hoger.

Daarnaast schatten ze het eigen risico op blootstelling aan griep en hun rol in de verspreiding ervan lager in, in vergelijking met gevaccineerde gezondheidswerkers. Ook blijken er hardnekkige mythes en vooroordelen over het griepvaccin te leven (griep is niet gevaarlijk, vaccins verzwakken de natuurlijke afweer).

Vooral de foutieve stelling ‘ik krijg griep van het griepvaccin’ werd vaak aangeduid (±40%) door niet-gevaccineerden. In de woonzorgcentra leven deze foute veronderstellingen meer dan in de ziekenhuizen. Factoren die het gedrag beïnvloeden

Aansporingen van de leidinggevende of vaccinatiemomenten organiseren op de werkvloer blijken goede manieren te zijn om de vaccinatiegraad op te krikken.

Wat kan een ziekenhuis of woonzorgcentrum dan doen om gezondheidswerkers toch te overtuigen om zich te laten vaccineren? De helft van de deelnemers binnen de ziekenhuizen en ongeveer 44% binnen de woonzorgcentra zou zich gemakkelijker laten vaccineren als het griepvaccin op een geschikt moment of op de dienst zou worden gegeven.

50% van de deelnemers vindt ook dat een aanbeveling voor griepvaccinatie gegeven vanuit een overste een doorslaggevende rol zou spelen in het opvolgen van de aanbeveling. 

Zorginstellingen die de drempel tot vaccinatie laag houden (vb. prikteam dat op dienst langsgaat of vaccins aanbieden tijdens het medisch onderzoek) en intensief communiceren over griep en griepvaccinatie bereiken een hogere vaccinatiegraad bij hun personeel. Het lijkt belangrijk te zijn dat personeel in voorbeeldfuncties de griepvaccinatiecampagne ondersteunt. In de woonzorgcentra was het opvallend dat vooral persoonlijke communicatie een grote rol speelt in het bereiken van een hogere vaccinatiegraad.

Zorg en Gezondheid voert jaarlijks campagne om zorgpersoneel en burgers te informeren over het griepvaccin. Ze geven tips en redenen om mensen te overtuigen zich te vaccineren.