welzijn & zorg

Grootschalige enquête schetst beeld van het Vlaamse gezin van vandaag

Het klassieke tweeoudergezin blijft het ideaal

In 2016 nam het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin een enquête af waaraan meer dan 2.500 gezinnen deelnemen. Uit hun antwoorden bleek onder andere dat de diversiteit in gezinnen niet zo groot is als men zou verwachten op basis van het maatschappelijke debat. Daarnaast gaat het met de meeste gezinnen goed, maar geeft één op vijf toch aan moeilijkheden te ondervinden op vlak van gezondheid, welzijn, sociale relaties. Ook de combinatie werk en gezin blijft voor velen een uitdaging.

Gezinnen blijken minder divers dan het maatschappelijke debat soms doet verwachten. Andere gezinsvormen zoals meergeneratiefamilies en LAT-relaties komen weinig voor in gezinnen met kinderen. Het klassieke gezin met twee ouders blijft het ideaal dat veel gezinnen nastreven. Uit de gezinsenquête blijkt dat 71,2% van de gezinnen met kinderen een intact gezin vormt: vanuit het perspectief van de kinderen heeft geen enkel kind in zo’n gezin een relatiebreuk van de ouders meegemaakt. 18,1% is een alleenstaande ouder en 10,7% is een (nieuw) samengesteld gezin.
Gezondheid en vitaliteit 
Driekwart van de respondenten voelt zich gezond, bijna een kwart voelt zich niet helemaal 100%. Maar iets meer dan de helft van de respondenten scoort niet ondermaats voor vitaliteit, en voelt zich niet bovenmatig uitgeput en moe. 
Gezinsfunctioneren
Een grote meerderheid van de deelnemers (ongeveer negen op tien) zegt dat de leden van hun gezin elkaar vertrouwen, op elkaars steun kunnen rekenen bij moeilijkheden en zicht geaccepteerd voelen. Zeven à acht op tien respondenten vinden het niet moeilijk om te praten over zorgen en pijnlijke emoties te uiten. Dat betekent tegelijk wel dat zowat één op vijf het wel moeilijk vindt om deze emoties te delen. 
Relatie met de partner
De grote meerderheid van de respondenten met een partnerrelatie scoort hoog op verschillende aspecten van relatiekwaliteit, voelt zich gesteund door de partner en is ook zeer tevreden over de partnerrelatie. Toch geeft één op tien aan af en toe te overwegen te scheiden of uit elkaar te gaan. 
Opvoeding van de kinderen
Negen op tien ouders vinden kinderen opvoeden een verrijking van hun leven, het maakt hen gelukkig en trots. Tegelijk kost opvoeden heel wat tijd en geld, en heeft het een behoorlijke impact op het sociaal, persoonlijk en relationeel leven van ouders. 
Sociaal leven en sociale steun 
Meer van vier op tien respondenten kunnen op meer dan tien personen rekenen voor hulp en steun. Bijna zeven op tien deelnemers ervaren zorgen of problemen in de relatie, en daarvan vindt meer dan vier op tien geen of maar een beetje steun in hun sociaal netwerk. Gemiddeld geven ouders hun sociaal leven een score van 7,3 op 10. Wat ouders liever anders zouden zien? Ze willen meer tijd die ze kunnen doorbrengen met vrienden, familie, gezin, om aan culturele activiteiten deel te nemen en om te sporten. 
Combinatie werk en gezin
Ouders die niet werken blijven vaak thuis om voor de kinderen te zorgen. Ook meer dan de helft van ouders die niet voltijds werken geven een betere combinatie van gezin en werk op als reden om niet voltijds te werken. Acht op tien vindt zijn of haar job goed te combineren met een gezin en driekwart kan rekenen op begrip van de werkgever bij familiale problemen. Toch moeten ook vier op tien ouders soms activiteiten van het gezin missen door de hoeveelheid tijd die aan het werk besteed wordt.
Taakverdeling in het gezin
Uit de resultaten van de enquête blijkt dat de verdeling van de zorg voor de kinderen nog niet voor iedereen even eerlijk aanvoelt, en dat geldt nog meer voor de verdeling van het huishoudelijke werk. Een meerderheid geeft een score van acht op tien op de vraag hoe tevreden men is met de verdeling van de zorgtaken. Vrouwen geven wel minder vaak een hoge score. 
Opvallend is dat wanneer vrouwen voltijds werken, er meer conflicten, spanningen en meningsverschillen zijn over de verdeling van de huishoudelijke taken, die iets vaker onderwerp van discussie zijn dan de zorgtaken. Vier op tien gezinnen krijgen onbetaalde hulp bij zorg en opvang van de kinderen. Bij kinderen jonger dan drie loopt dit op tot zes op tien gezinnen. Meer dan vier op tien maakt gebruik van betaalde opvang voor kinderen jonger dan drie jaar. Bij gezinnen met kinderen tussen drie en zes jaar oud loopt dit op tot zes op tien. 
Tot slot: gezinnen blijken het minst tevreden met hun sociaal leven en de verdeling van de huishoudelijke taken (scores van zeven à acht op tien) en het meest tevreden over de relatie met hun partner en de samenstelling van hun gezin (scores van acht tot negen op tien).  

www.gezinsenquete.be