kinderen & jongeren

'Hoe meer geld je aan een sector geeft, hoe belangrijker je iets vindt als samenleving'

De essentie volgens Ronny Mosuse
29.05.2020
Foto's
Bob Van Mol

Muzikant en schrijver Ronny Mosuse bracht als kind een aantal jaren door in een pleeggezin, en verbleef ook een tijdje in een instelling voor bijzondere jeugdzorg. Als hij tussen die twee zou moeten kiezen, zou hij resoluut voor het pleeggezin gaan. Ook al kost pleegzorg wat moeite en geld.

We spreken Ronny aan het begin van de coronacrisis, uiteraard op afstand en per telefoon. Doet deze crisis hem stilstaan bij jongeren die nu in een instelling voor bijzondere jeugdzorg verblijven? “Ik las getuigenissen uit een instelling in de krant: die grepen me echt naar de keel”, vertelt hij. “Omdat ik me wel kan voorstellen in wat voor situatie ze nu zitten. Ik vind het verschrikkelijk, en hoop dat er toch manieren gevonden worden om het draaglijk te maken voor hen. Het is niet makkelijk als ze niet naar school kunnen, geen bezoek kunnen ontvangen, als activiteiten buitenshuis wegvallen. Ook hun opvoeders en begeleiders hebben het nu allesbehalve makkelijk. Iedereen worstelt met deze situatie.”

Kunnen we dan misschien ook iets leren uit deze crisis? “Voor mij is het vooral een signaal dat we nog eens goed moeten stilstaan bij hoe we onze samenleving misschien moeten of kunnen herorganiseren. Voor mij passen instellingen voor jongeren die niet in hun gezin kunnen wonen daar niet in, of toch zo weinig mogelijk. Als mensen vinden dat iets niet volgens de normen verloopt, dan stoppen ze het weg. Dat is met alles zo, maar ik ben daar geen voorstander van. Pleegzorg is dan een betere oplossing. En zorg op maat van gezinnen, bijstand en hulp aan huis.”

Pleegzorg als eerste optie

Hoe kan het dan beter? “Pleegzorg is een van de oplossingen. En zorg op maat van gezinnen, bijstand en hulp aan huis. Gezinnen kunnen volgens mij nog beter opgevolgd en geholpen worden, en kinderen kunnen dan misschien vaker bij hun ouders blijven. Middelen en hulpverlening moeten dan wel anders ingezet worden. Ik begrijp wel dat kinderen soms uit een gezin weggehaald moeten worden voor hun eigen veiligheid, maar dan vind ik een pleeggezin een betere optie. Ik hoop dat de uithuisplaatsing ooit - liever vroeg dan laat - nog eens flink in vraag gesteld wordt."

Ronny heeft beide situaties zelf ervaren. “Ik heb een veel betere ervaring met het pleeggezin dan met de instelling. En voor alle duidelijkheid: dat ligt zeker niet aan de mensen die in de bijzondere jeugdzorg werken, integendeel: die doen meestal meer dan hun best. Toch zie ik een onevenwicht. We vinden voor zoveel dingen de meest ingenieuze oplossingen en kunnen we mekaar bereiken wanneer we willen met allerlei technologie en social media. Voor cruciale zaken zoals pleegzorg en steun aan gezinnen die het moeilijk hebben lijken de vernieuwende ideeën echter uit te blijven. Soms heb ik het gevoel dat er wat weinig over nagedacht wordt, tot een jongere uit een instelling op straat sterft, of tot er een crisis zoals corona uitbreekt.”

De beste oplossing is niet altijd de makkelijkste of de goedkoopste, beseft Ronny ook. “Natuurlijk is het moeilijk om pleegouders te vinden, maar moeilijk gaat ook. Dat kost moeite, en we zullen dan meer therapeuten moeten inzetten, en ja, dat kost geld. Maar wat kost het aan de samenleving als jongeren hun leven niet op de rit krijgen? We moeten vicieuze cirkels helpen doorbreken. Het gebeurt nog te vaak dat jongeren uit instellingen niet uit de kansarmoede geraken. Als ik kijk naar de mensen van mijn generatie die aan hun volwassenheid zijn begonnen met dat rugzakje, dan zijn er niet zoveel die daarin geslaagd zijn.”

Liefde, zorg en ondersteuning

“In mijn visie met meer pleegzorg zouden er dan meer opvoeders en therapeuten bij gezinnen voor begeleiding aan huis zorgen. Pleegouder zijn is niet zo makkelijk. Je moet veel liefde en zorg over hebben, en erin geloven dat het beter kan. Daar begint alles mee. Maar daarnaast is ook goede ondersteuning onontbeerlijk. Als die er onvoldoende is, dan kan ik me voorstellen dat mensen afhaken. Te veel wachtlijsten, te weinig geld. Je moet er echt voor in de wieg gelegd zijn om eraan te beginnen.”

Mensen vragen Ronny ook wel eens of hij pleegvader zou willen worden. Hij overwoog het al. “Ik denk dat ik wel goed geplaatst ben om pleegouder te zijn, omdat ik zelf uit een pleegzorgsituatie kom. Ik denk dat ik voldoende afstand kan bewaren, zonder daarvoor opgeleid te zijn. Ik weet wat een pleegkind nodig heeft, en ik herken noden goed. Maar hoe regel ik dat praktisch? Ik heb een drukke job met onvaste uren. Ik ben bereid die eventueel op te geven, maar dan moet er toch iets tegenover staan ook.”

“Hoe meer geld je geeft aan een sector, hoe belangrijker je iets vindt als samenleving”, volgens Ronny. “Beleidsmakers geven op die manier letterlijk aan hoeveel iets ‘waard’ is. Zorgverleners en mensen uit onderwijs worden onderbetaald in mijn ogen, en dat zijn niet de enige beroepen waarvoor dat geldt. Laag- en hooggeschoold vind ik verschrikkelijke termen. In crisissen zijn we vaak heel blij dat die ‘laaggeschoolde’ mensen aan het werk zijn om de samenleving draaiende te houden. Er zat voor corona al weinig rek op de zorg. Ik kan me goed voorstellen dat zorgverleners tijdens de coronacrisis zich te weinig ondersteund voelen, en onderbetaald. Pleegouders voelen zich misschien ook wel eens zo. Pleegzorg Vlaanderen doet heel erg z’n best – begrijp me niet verkeerd! – en die mensen leveren fantastisch werk, maar ze zijn gewoon met te weinig om de beste ondersteuning te kunnen bieden. Dus ja, ik pleit voor meer middelen en mensen voor pleegzorg. Want net als in ieder huishouden geldt dat je geld uitgeeft aan wat je belangrijk vindt.”