Sanctioneren, maar ook helpen
Een groep van ouders is sinds oktober vorig jaar actief betrokken bij de voorbereiding van het nieuwe jeugdrecht. De ouders hebben zelf kinderen in de jeugdhulp. Ze praten uit eigen ervaring, maar debatteren vooral mee namens de vele ouders die ze vertegenwoordigen.
Door de zesde staatshervorming heeft Vlaanderen een pak extra bevoegdheden gekregen rond het jeugdrecht. Dit is de ideale gelegenheid om een breed gedragen nieuwe beleidsvisie vorm te geven en te verankeren in een decreet.
Jongerenwelzijn trekt dit debat en zet sinds oktober vorig jaar alle partners rond de tafel: jeugdrechters, jeugdhulpverleners, onderzoekers, (kinderrechten)experts.. . Diverse thema’s worden in werkgroepen besproken: over bijvoorbeeld de zinvolheid van gesloten opvang tot de vraag of delictplegers samen met jongeren in een verontrustende situatie moeten worden opgevangen. In het najaar van 2016 ligt er een eerste voorontwerp van decreet op tafel, waarna een parlementaire behandeling kan beginnen.
Samen met dit forum zijn parallel twee belangrijke partners betrokken: de jongeren zelf en de ouders. Ze geven hun commentaar en reflecteren vanuit hun eigen praktijkervaring. Hun uitgewerkte standpunten worden ongefilterd meegenomen in de formele besluitteksten van de werkgroepen. Eén van de ouders zit ook als vertegenwoordiger mee aan tafel in de werkgroepen. “We zijn erg opgetogen dat we op die manier kunnen participeren. We hopen dat onze inbreng een plaats krijgt in de nieuwe wetgeving”, zegt Johan, één van de ouders.
Structurele betrokkenheid
“We hebben het gevoel dat er echt rekening wordt gehouden met ons”, zegt Johan. “Voor ons is dat het belangrijkste: dat we meer betrokken worden. Van een zitting bij de jeugdrechter tot een gesprek met een consulent of een hulpverlener.” De ouders worden bijgestaan door een beroepskracht van de vzw Ouderparticipatie Jeugdhulp Vlaanderen.
De ouders bepleiten inhoudelijk ook een aantal aandachtspunten voor jongeren (die een delict plegen).
- Jongeren moeten verantwoordelijkheid opnemen voor hun daden. Bij een delict hoort een sanctie, maar even belangrijk is dat hulp geboden wordt wanneer dit nodig blijkt. Eric, één van de ouders: “Wie drugs gebruikt en dealt, moet gestraft worden. Maar moet ook geholpen worden om van zijn verslaving af te geraken.”
- Jeugdhulp moet naast motivatie en zingeving ook steeds aandacht hebben voor een herstelgerichte, constructieve afhandeling. De hulp moet steeds op maat zijn. Johan, één van de ouders: “Zoek uit waarom iemand ingebroken heeft. Werk aan de oorzaken. Blijf positief geloven dat het anders kan. Herstel schade, werk ook aan breuken binnen het gezin of de omgeving van de jongere. Werk individueel.”
- Ouders bepleiten een ‘recht op samenwerking’ en vragen naar volwaardige participatie waarbij zij een gelijke partner zijn. Sonja, één van de ouders: “Ouders maken deel uit van het leven van de jongere. Ze kunnen ondersteuning betekenen bij de hulp. Of vragen ook ondersteuning voor zichzelf in het herstel van de gezinssituatie. Ouders hebben ook recht op hulpverlening en ondersteuning, bijvoorbeeld bij psychische problemen, verslaving of relatiebreuken.”
De ouders kijken heel erg uit naar het nieuwe decreet en de nieuwe manier van betrokken te zijn bij het beleid. Daarnaast bepleiten ze ook een mentaliteitswijziging bij een deel van de jeugdhulp. “De voorbije jaren is de jeugdhulp grondig gewijzigd, er is meer nagedacht over structuren en processen. Er zit meer professionaliteit in de sector en dat is op zich een goede zaak”, zegt Sonja, een van de ouders. “Toch vrezen we dat de slinger af en toe te fel is doorgeslagen bij een aantal diensten. Af en toe meer een ‘vrijwilligersmentaliteit’ kan geen kwaad.”