Re-integratiekansen voor ex-gedetineerden

Wetenschappelijk onderzoek stelt dat een groot aandeel gedetineerden allerhande gezondheidsproblemen ondervindt, waaronder verslavingsproblemen en andere geestelijke gezondheidsproblemen. Zo blijkt dat 30% van de gedetineerden in de gevangenis van Antwerpen met hun geestelijke gezondheidsproblemen geholpen wil worden. Ze vragen naar informatie over alle vormen van geestelijke gezondheidszorg en, meer bepaald, dat het centrum voor geestelijke gezondheidszorg na de detentie proactief met hen contact opneemt.

Gepaste zorg- en hulpverlening na detentie

Doelstelling is om gedetineerden met een geestelijk gezondheidsprobleem op een kwaliteitsvolle, geattesteerde en continue manier toe te leiden naar de gepaste zorg- en hulpverlening na hun detentie. Deze module kan een antwoord bieden op de moeilijkheden die gedetineerden ondervinden bij de terugkeer naar de samenleving (34 tot 40 procent zou er niet in slagen de opgelegde voorwaarden na te leven).

Het Agentschap Zorg en Gezondheid wil vanaf 2017 de aanmelding en toeleiding van gedetineerden met een geestelijk gezondheidsprobleem op een structurele en geïntegreerde manier organiseren. Op basis van de evaluatiestudie (BELSPO-onderzoeksproject) van het vroegere Centraal Aanmeldingspunt Drugs (CAP) werd gezocht naar een nieuwe module.

De Vlaamse overlegplatforms geestelijke gezondheid krijgen de opdracht om deze werking te operationaliseren en te starten met de module TANDEM, of voluit ‘Toeleiding en Aanmelding Na Detentie En Meer’.

TANDEM bestaat uit een team van ‘toeleiders’ dat instaat voor de aanmelding en toeleiding van gedetineerden die vanuit de dienst gezondheidszorg van de gevangenis doorverwezen worden. Onder meer daarom werd in het strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden 2015-2020, zoals goedgekeurd op de Vlaamse Regering van 17 juli 2015, doelstellingen en acties opgenomen die de re-integratiekansen van gedetineerden moeten verhogen door samen met Justitie o.a. de verslavingsproblematiek binnen de gevangenis grondiger aan te pakken. Bij de realisatie van deze doelstellingen wordt rekening gehouden met de beleidslijnen uitgetekend in de Vlaamse conceptnota verslavingszorg en het Actieplan Geestelijke Gezondheidszorg.

Vanaf 1 oktober

De werking van TANDEM wordt nu actief over heel Vlaanderen. Er komt ook een aanbod voor de Nederlandstalige gedetineerden in de Brusselse gevangenissen. “Op 8 augustus 2017 zijn we, binnen de gevangenis van Gent, van start gegaan met de eerste TANDEM-gesprekken”, zegt Kaat Vanthuyne, coördinator van TANDEM. “Het is de bedoeling om in eerste instantie een duidelijk zicht te krijgen op de problematiek waarmee de gedetineerde geconfronteerd wordt. Afhankelijk van de hulpvraag van de cliënt en zijn justitiële mogelijkheden, wordt een traject naar de reguliere zorg uitgewerkt.”

TANDEM voor complexe problematieken

Vier diensten met een hulp- en of dienstverlening in de gevangenis – de psychosociale dienst (PSD), het Justitieel Welzijnswerk (JWW), de Centra Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) en de Dienst Gezondheidszorg – zijn nu al actief op vlak van toeleiding naar zorg na detentie. Zij zullen dit blijven doen, ook nu het nieuwe TANDEM-team actief is. Bedoeling is evenwel een meer geïntegreerd model van aanmelding en toeleiding te realiseren. TANDEM wordt ingeschakeld als de vier hogergenoemde diensten de toeleiding van de gedetineerde door de hogere complexiteit van het dossier omwille van de psychiatrische problematiek niet vanuit hun eigen opdracht kunnen realiseren. Het team van de TANDEM-toeleiders neemt op dat moment de opdracht over.

TANDEM is in essentie een team van tot in de gevangenis ‘vooruitgeschoven’ hulpverleners die vanuit de Vlaamse voorzieningen zelf de intake al in de gevangenis komen doen. Hierdoor verkrijgen ze makkelijker het vertrouwen om tot vlotte en kwaliteitsvolle begeleidingen te komen.

Re-integratie

TANDEM zorgt ervoor dat alle gedetineerden met psychische problemen na hun detentie efficiënter worden toegeleid naar gepaste hulpverlening buiten de gevangenis. “De uitbreiding van het werken met louter verslavingsproblemen naar ruimere psychische problematieken is de uitgelezen kans om meer gedetineerden binnen de gevangenis te kunnen bereiken en naar de gepaste zorg te kunnen toeleiden”, zegt Kaat Vanthuyne.

“Het inbedden van de verslavingszorg in de ruimere geestelijke gezondheidszorg,” zegt Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, “kadert binnen de integrale aanpak die de Vlaamse Regering beoogt. We willen de re-integratiekansen van gedetineerden verhogen. Daarom is TANDEM er voor alle gedetineerden met een geestelijk gezondheidsprobleem.”

(kabinet Vandeurzen)