kinderen & jongeren

Vlaanderen versterkt pedagogische kwaliteit van de kinderopvang

MeMoQ-project biedt instrumenten voor evaluatie en zelfevaluatie

Met het nieuwe project MeMoQ gaat Kind en Gezin de pedagogische kwaliteit van de kinderopvang in Vlaanderen meten, monitoren en bevorderen. In de voorbereiding van het project werden wetenschappelijk onderzoek en praktijkervaring uit de kinderopvang gecombineerd. "Goede kinderopvang doet meer dan enkel kinderen opvangen en verzorgen. Ze draagt ook bij aan de ontwikkeling en opvoeding van kinderen", zegt Katrien Verhegge, administrateur-generaal van Kind en Gezin.

In Vlaanderen gaat bijna 52 procent van de baby's en peuters naar de formele kinderopvang. De bevraging van MeMoQ gebeurde bij 200 groepsopvanginitiatieven en 200 onthaalouders. "De baby's en peuters brengen er heel wat tijd door", zegt Verhegge. Met het decreet kinderopvang van 2014 had de Vlaamse regering veel ambitie op het vlak van pedagogische kwaliteit. Kind en Gezin zette deze ambitie om en gaf opdracht aan de universiteiten van Leuven en Gent om instrumenten te ontwikkelen die de pedagogische kwaliteit meten, monitoren en bevorderen. Het project werd een samenwerking tussen de kinderopvangsector, opleidings- en vormingsorganisaties, Zorginspectie, ouders en experten. Dat resulteerde in een visietekst over kwaliteitsvolle opvang, een nulmeting, een monitoringinstrument voor Zorginspectie en een zelfevaluatie-instrument waar de opvanginitiatieven zelf mee aan de slag kunnen om hun werking te verbeteren. 

Sterktes en aandachtspunten

Het project MeMoQ (Meten en Monitoren van de pedagogische kwaliteit van de kinderopvang) combineert het wetenschappelijk onderzoek met expertise en ervaringen uit de praktijk. Tijdens de ontwikkeling ervan werd ook een nulmeting uitgevoerd. Onderzoekers observeerden de kinderen zelf, de interacties tussen de begeleiders en de kinderen en tussen de kinderen onderling en tot slot de omgeving. De resultaten daarvan brengen sterktes en aandachtspunten van de Vlaamse kinderopvang aan het licht. 

Zo is er geen verschil in kwaliteit tussen onthaalouders en groepsopvang. Ouders zijn over het algemeen heel positief over hun opvang. 90% van de geobserveerde groepen krijgt een score van 3/4 of hoger op welbevinden. Ook op emotionele ondersteuning variëren de scores van matig-hoog tot hoog. Dat betekent dat de kinderbegeleiders nabij zijn, signalen van de kinderen oppikken en er gepast op reageren. Op betrokkenheid scoren zeven op tien leefgroepen een score lager dan 3. Dat betekent dat de kinderen in de opvang matig tot laag geconcentreerd bezig zijn. In acht op tien babygroepen en meer dan 90% van de peutergroepen wordt een score van lager dan drie gehaald op educatieve ondersteuning. Kinderbegeleiders laten hier en daar nog kansen liggen om kinderen uit te dagen en hun ontwikkeling te bevorderen. Dit wil niet zeggen dat er enkel nog geleide activiteiten moeten zijn: kinderen kunnen ook op vrije momenten extra uitgedaagd worden, bijvoorbeeld via taal. Op vlak van infrastructuur scoren de opvanginitiatieven laag tot matig, maar er zijn wel goede scores voor de doeltreffendheid van de organisatie. Er kan ook nog meer aandacht besteed worden aan maatschappelijke diversiteit. 

Zelfevaluatie en monitoring

Vanaf juni start Zorginspectie met het gebruik van het monitoringsinstrument. Het is een aanvulling op de huidige aanpak. Het geeft een genuanceerde feedback die gericht is op het verbeteren van de pedagogische kwaliteit. Het zelfevaluatie-instrument is op dezelfde basis geschoeid als het monitoringsinstrument van Zorginspectie. Zo kijken de organisatoren van opvang en Zorginspectie op dezelfde manier naar de kwaliteit van opvang én hebben ze een gemeenschappelijke taal om erover in dialoog te gaan. 

Volgens Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen heeft Vlaanderen nu voor het eerst een realistisch en omvattend beeld van de pedagogische kwaliteit van de opvang van baby's en peuters. "Bovendien is het een basis om evoluties over meerdere jaren in kaart te brengen. In nagenoeg elke opvanglocatie kan nu sterker ingezet worden op de pedagogische kwaliteit van de kinderopvang."

Je vindt de volledige visietekst en alle info over de instrumenten op de webpagina over MeMoQ van Kind en Gezin.