welzijn & zorg
“Lepeltjesgewijs naar het einde: die sfeer willen we creëren”
Centrum voor palliatieve zorg Coda biedt persoonlijke zorg op maat
Bij je geboorte is er één ding zeker. Op een dag ga je dood. Het sterven onderdeel laten uitmaken van het leven, is waar het bij Coda om draait. “Palliatieve zorg is veel meer dan terminale zorg”, zegt directeur Alex de Kind.
Geen enkel levenseinde ziet er hetzelfde uit. Sommige mensen kunnen zich verzoenen met het naderende einde. Anderen blijven zich ertegen verzetten. Er zijn mensen die jong sterven en er zijn mensen die 80 of 90 jaar oud worden. Wat vrijwel iedereen deelt, is de wens om omringd door geliefden op een comfortabele manier de laatste dagen of weken van het leven doorbrengen.
Die wens staat centraal bij Coda, een centrum voor palliatieve zorg. “Het gaat vaak om kleine dingen”, zegt Alex de Kind, directeur van Coda. “Zorgen dat het kussen zacht is of goed zit. Of nog één keer een oester serveren. Of iemand met bed en al naar buiten rijden, zodat hij of zij nog eens naar de zingende vogels kan luisteren.”
Met bed en al naar buiten
De oppervlakte van de gastenkamers in het hospice van Coda bedraagt 40 vierkante meter. Er is een slaapgedeelte, een sanitair gedeelte en een living. Er kan een extra bed naadloos worden aangesloten op het bed van de gast. “Zodat mensen ook het laatste stukje op een comfortabele manier samen kunnen doorbrengen. Lepeltjesgewijs naar het einde: die sfeer willen we creëren”, aldus directeur De Kind.
Alex de Kind, directeur van Coda: “We hebben evenveel oog voor de naasten van onze gasten als voor de gast zelf.”
Met de mogelijkheid om een bed naar buiten te rijden, is al bij de bouw van het hospice rekening gehouden. De deuropeningen zijn extra groot. Het is een goede beslissing geweest, want zeer veel mensen willen op het einde van hun leven genieten van de natuur, heeft De Kind ervaren. “Opvallend is dat deze wens elk seizoen opduikt, ook als het regent en koud is. De natuur heeft een helend en troostend vermogen.”
Al deze kleine en grote zorghandelingen zijn alleen maar mogelijk bij een kleinschalig project, weet De Kind. “Er moet tijd en aandacht zijn om de wensen van de gasten te zien en erop in te spelen. Ons hospice telt slechts acht bedden. Dankzij een gemotiveerde groep van zestig opgeleide vrijwilligers zijn we in staat persoonlijke zorg op maat te bieden. Niemand moet bij ons om acht uur ‘s ochtends ontbijten. Iedereen kiest zijn eigen ritme en daar wordt in de mate van het mogelijke rekening mee gehouden.”
'De meerwaarde van het weghalen van schotten in de palliatieve zorg is groot.'De wachtlijsten voor een plek in het hospice kunnen lang zijn. “We hebben doorgaans 50% meer vraag dan aanbod. Als er iemand overlijdt, krijgen de familie en vrienden ruim de tijd om afscheid te nemen. De begrafenisondernemer staat niet binnen een uur op de stoep.”
Tijd nemen en tijd geven
Behalve een hospice huisvest Coda ook een dagcentrum waar ongeneeslijk zieke mensen terechtkunnen. Het dagcentrum wil een thuis zijn waar lotgenoten elkaar kunnen vinden, waar tijd wordt gemaakt voor onze gasten. We willen evenzeer de mantelzorger begeleiden en ondersteunen waar nodig. Het geeft de mantelzorger vaak de nodige ademruimte om de zorg thuis langer vol te kunnen houden. Het dagcentrum is bewust kleinschalig gehouden om die persoonlijke aandacht te kunnen geven. De werking wordt verzorgd door een team van professionele en vrijwillige medewerkers.
Afhankelijk van de ziekte, het stadium en de persoon zijn er andere noden en behoeften, aldus De Kind. “Om hier beter op in te spelen zullen we in de tweede helft van volgend jaar een tweede dagcentrum openen. Dit geeft ons meer ruimte om mensen op een goede manier in het persoonlijk proces van hun ziekte bij te staan.”
Ook in de dagcentra draait het net als in het hospice niet alleen om fysieke verzorging. Er is ook ruimte voor het psycho-emotionele, het sociale en zelfs het spirituele. “Vaak zien we dat er door een gesprek, een massage, een ontspannend bad of een wandeling in de mooie natuur ruimte komt. Gasten stellen zich dan open en voelen zich veilig om hun kwetsbaarheid te delen. Zieken zullen in de toekomst ook mindfulness of yogacursussen kunnen volgen..”
“Palliatieve zorg is veel meer dan alleen terminale zorg. Bij terminale zorg draait het om het laatste stukje. Bij palliatieve zorg kan de weg nog lang zijn en daar willen we onze gasten bij begeleiden. We hebben evenveel oog voor de naasten van onze gasten als voor de gast zelf. Ook mantelzorgers hebben soms nood aan een ontspannende activiteit of een goed gesprek om hun hart te luchten.”
Naast het hospice en het dagcentrum wil Coda volgend jaar ook een respijtzorgafdeling met vijf bedden opstarten. Wie ernstig ziek is en op adem wil komen, kan hier terecht. “Soms kunnen die paar dagen echt een verschil maken. Mantelzorgers worden tijdelijk ontlast. De respijtzorgafdeling is een pilootproject waar we hopelijk in de tweede helft van 2022 mee van start kunnen gaan.”
Breek uit de hokjes
Verder vinden de palliatieve thuiszorgequipe en het Netwerk Palliatieve Zorg Noorderkempen onderdak bij Coda en is er een sterk uitgebouwde rouwzorgafdeling. “In dit huis wil ik de zorg maximaal ontschotten”, zegt directeur de Kind. “Coda wil een warme ontmoetingsplek zijn waar mensen op verschillende stadia van hun levensweg hun gading vinden, van oud tot jong, ongeneeslijk zieken en ziek maar bijna genezen mensen. Een plek waar ook kennis en expertise wordt uitgewisseld.”
“Ik denk dat de meerwaarde van het weghalen van de schotten groot is. Sommige mensen komen een tijdlang naar het dagcentrum en schuiven dan door naar het hospice. Zij kennen vaak nog mensen in het dagcentrum. Op papier zitten ze in het hospice, maar overdag brengen we hen naar hun kameraden in het dagcentrum. Officieel mag dat niet, maar je moest eens weten hoe blij deze mensen daar van worden.”
>> Meer info op www.coda.care