Als de wereld onvoorspelbaar en onzeker is

Hoe is het AutismeBelevingsCircuit ontstaan?

Kobe Vanroy, trainer bij Sterkmakers in autisme: “Sinds de jaren 90 organiseren we bij Sterkmakers in autisme – de nieuwe roepnaam voor de Vlaamse Dienst Autisme – workshops over autisme. Zeker in de beginjaren was dat nog een vrij onbekend fenomeen. Toen hielden we klassieke lezingen met een powerpoint, die zeker boeiend kunnen zijn voor een geïnteresseerd publiek. Maar als iemand je vertelt dat mensen met autisme vaak in onzekerheid leven en chaos in hun hoofd ervaren, wil dat nog niet zeggen dat je dat ook begrijpt. Daarom begonnen we tijdens de lezingen steeds vaker opdrachten en oefeningen te gebruiken, die meer gericht waren op inleving. Zo is uiteindelijk het AutismeBelevingsCircuit ontstaan. Wij richten ons trouwens op de volledige samenleving. Zowel bedrijven als particulieren kunnen deelnemen aan de workshops, die we ook op maat kunnen maken van een bepaalde sector. In die zin verschilt ons AutismeBelevingsCircuit wel van de inleefsessies die worden georganiseerd door de Vlaamse Vereniging Autisme. Zij richten zich in de eerste plaats op mensen met autisme en hun directe omgeving.”

Wat mogen deelnemers verwachten?

“Het AutismeBelevingsCircuit is geen basiscursus over autisme. De focus ligt niet op kennis, maar het circuit werd recent wel gekoppeld aan de nieuwste inzichten over de werking van het autistische brein. Onze bedoeling is dat deelnemers vanuit een bepaalde beleving en emotie ervaren hoe noodzakelijk autismevriendelijk handelen is. Met een reeks opdrachten ervaren ze hoe het voelt als de wereld rondom je onduidelijk en onvoorspelbaar is. Omdat er in groepjes wordt gewerkt, kunnen ze elkaar tips geven. Zo zetten ze samen een eerste stap naar een betere aanpak.”

Over wat voor opdrachten gaat het?

“Ik wil niet te veel in detail treden, zodat het verrassingseffect bewaard blijft. (glimlacht) Een van de opdrachten is bijvoorbeeld een puzzel van zeven stukken oplossen. Dat lijkt belachelijk eenvoudig. Maar die puzzel is natuurlijk gemanipuleerd. Het resultaat is dat de deelnemers nadien zeggen: ‘Als jullie dit en dat aangepast hadden, zou dit een doodsimpele opdracht geweest zijn’. En dat is net het doel: deelnemers doen beseffen dat de wereld veel autismevriendelijker kan, vaak door enkele eenvoudige aanpassingen.”

“We hebben bijvoorbeeld ook een opdracht met een doolhof, waarbij het eindpunt niet zichtbaar is. Daardoor verlies je al het overzicht. Je moet dan gokken, je loopt vast, je moet terugkeren: héél frustrerend. Maar helaas ook herkenbaar voor veel mensen met autisme.”

“We vinden het ook belangrijk om te focussen op de sterke kanten van mensen met autisme. Het gaat niet alleen om onzekerheid, twijfel en stress. Bij andere opdrachten ligt de focus dus eerder op een gevoel van trots. We willen zeker niet de boodschap geven dat autisme één grote brok ellende betekent.”

Zijn er mensen met autisme betrokken bij de ontwikkeling?

“Het AutismeBelevingsCircuit werd ontwikkeld door professionals, die vooral proberen te sensibiliseren. Mensen met autisme zijn een belangrijk klankbord: de opdrachten werden bij hen afgetoetst. Soms zegt iemand dan dat hij zijn eigen ervaring volledig herkent in de opdracht. Maar voor iemand anders, of voor een andere opdracht, zal dat niet of veel minder gelden. Dat is ook logisch, er bestaat niet zoals als ‘het autisme’. We pretenderen ook niet dat deelnemers van het AutismeBelevingsCircuit nadien perfect weten hoe iemand met autisme in het leven staat. Maar ze zullen wel beter beseffen wat onzekerheid en onvoorspelbaarheid met je doen.”

Is er veel interesse voor?

“Absoluut. Toen ik 15 jaar geleden zelf begon met het begeleiden van het AutismeBelevingsCircuit, had ik nooit durven dromen dat we er zolang mee zouden kunnen doorgaan. De vraag blijft even groot. Ergens is dat logisch: autisme wordt steeds bekender en er wordt steeds vaker over gesproken in de media. Daardoor willen mensen weten wat het betekent, op een laagdrempelige manier. Klassieke lezingen blijven belangrijk, maar dit is toch een leukere manier om de wereld van autisme te ervaren. Intussen is de vraag in binnen- en buitenland zelfs zo groot, dat we al anderen moeten opleiden.”

Welke reacties krijgen jullie van deelnemers? 

“Die zijn allemaal erg positief. Zowel mensen die voor de sessie amper wisten wat autisme is, als professionals die al 40 jaar werken rond autisme, gaan na een AutismeBelevingsCircuit met een andere blik naar huis. Het doet iets met mensen. Wie nooit zo’n sessie heeft gevolgd, heeft soms het idee dat mensen met autisme zich maar moeten aanpassen, dat ze moeten leren leven met onze verwarrende wereld. Maar eenmaal je het zelf hebt ervaren, besef je dat zulke aanpassingen echt geen luxe zijn. Soms kan het ook best confronterend zijn, voor ouders van kinderen met autisme bijvoorbeeld. Tijdens de sessies ervaar je bijvoorbeeld ook hoe verwarrend het kan zijn als je heel veel uitleg krijgt, terwijl je al vol stress zit. En dat is nu net iets wat veel ouders – erg goedbedoeld – aan hun kinderen geven. Door de sessie leren mensen kritisch te kijken naar hun eigen gedrag, maar dat is niet altijd makkelijk.”

>> www.autisme.be