De enkelband: een humane straf?

In ons dossier spreken we met Bart (schuilnaam), die deel uitmaakt van het mobiele team van het Vlaams Centrum Elektronisch Toezicht. De plekken waar hij enkelbanden moet gaan plaatsen variëren van kraaknette villa’s tot oude stacaravans. Soms ziet hij schrijnende toestanden, maar heel vaak wordt hij ook beleefd ontvangen, wanneer hij de dragers van de enkelbanden gaat uitleggen wanneer ze wel of niet hun huis mogen verlaten. “Geen enkele dag is hetzelfde”, zegt Bart, “en dat is wat mijn job zo interessant maakt.”
Tommy – collega van Bart - zorgt voor de monitoring van de geplaatste enkelbanden. Wie in voorhechtenis zit, mag zijn woonst enkel verlaten in het kader van het gerechtelijk onderzoek. Wie een straf van minder dan drie jaar kreeg, mag wel buiten volgens een vastgelegd uurrooster, om te werken of een job te zoeken. “Elk verhaal dat we aan de telefoon horen is verschillend. Soms moeten we melden dat hun straf verlengd wordt, en krijgen we weleens lelijke woorden naar ons hoofd geslingerd. Anderzijds is het wel fijn als we goed nieuws mogen brengen en mogen vertellen dat de enkelband af mag.” 
“Een enkelband is een humanere straf dan een verblijf in de gevangenis”, zegt Hans Dominicus, afdelingshoofd van de Vlaamse justitiehuizen. Of iedereen dan in aanmerking moet komen voor een enkelband? De rechter beslist dat in elk individueel geval opnieuw, rekening houdend met alle elementen in het dossier, en dat is vaak een moeilijke beslissing. De enkelband is een humanere straf, maar het is en blijft een straf: je kan niet zomaar gaan en staan waar je wil, en dat heeft impact op de gestrafte en zijn of haar omgeving. De economische, sociale en psychische gevolgen zijn meestal wel beperkter dan bij een gevangenisstraf, wat de kans op re-integratie in de maatschappij aanzienlijk verhoogt. Het aantal mensen met een enkelband zal dan in de toekomst waarschijnlijk nog stijgen, zoals de afgelopen jaren ook al het geval was. Al blijft in sommige gevallen een effectieve gevangenisstraf de enige optie.