Dichtbij en integraal

Een zorgzame buurt wordt in één adem genoemd met kwaliteit van leven, zelfredzaamheid, toegankelijkheid en nabijheid, sociale cohesie, vrijwillige inzet en spontane solidariteit, zorg voor ouderen en hun mantelzorgers. Kwaliteit van leven gaat niet enkel over gezondheid, maar ook over je goed voelen, sociale relaties hebben, actief zijn of andere mensen helpen. Door ouderdom of fysieke problemen verkleint iemands actieradius en brengen mensen meer tijd door thuis en in de nabije omgeving. De buurt wint dan aan belang in het organiseren van het dagelijkse leven. 
Vermaatschappelijking
Heel wat mensen zijn bereid om als vrijwilliger iets te doen voor een ander, maar doen het om een of andere reden toch niet. ‘Handelingsverlegenheid’ en het ‘niet gevraagd worden’, maakt dat heel wat potentieel niet benut wordt. Nochtans verhoogt vrijwilligerswerk het zelfbeeld, gaat het vereenzaming tegen en bevordert het de conditie. Een zorgzame buurt geeft vorm aan de vermaatschappelijking van de zorg, en vermaatschappelijking van de zorg kan niet zonder buurtgericht werken en denken. Menselijke relaties en sociale cohesie moeten ingezet worden om een antwoord te bieden op actuele problemen die te maken hebben met vergrijzing en gezinsverdunning. 
Om ouderen langer thuis te laten wonen is een goede samenwerking van zorgverleners noodzakelijk. De rol van de zorgprofessional gaat hierbij ook van een vergaande professionalisering terug naar het centraal zetten van de cliënt als mens. In een ideale situatie heeft de zorgverlener hier oog voor álle behoeften van wie hij verzorgt, en niet alleen de fysieke of medische noden.
Grote betrokkenheid bij bewoners
In een zorgzame buurt wonen jong en oud samen, kennen en helpen bewoners elkaar, krijgen mensen met een zorgvraag en mantelzorgers ondersteuning en zijn diensten en voorzieningen beschikbaar en toegankelijk. Zowel sociale aspecten (relaties, activiteiten, ontmoeting, dienstverlening, zorg) als fysieke aspecten (aangepaste woningen, mobiliteit, nabijheid van diensten, toegankelijkheid van infrastructuur) hebben een grote impact op de buurt. 
Het beleid rond zorgzame buurten zet gelijktijdig in op welzijn, wonen en zorg. Hoe meer welzijn, hoe minder zorgbehoeften. Daarom komt welzijn op de eerste plaats, vóór zorg. Voor meer welzijn in de buurt moeten ontmoeting en betrokkenheid onder bewoners aangemoedigd worden, de zelfredzaamheid ondersteund worden, kwetsbaarheid voorkomen en eventueel vroeg gedetecteerd worden, en onderbescherming tegengegaan worden.  Wat wonen betreft is er nood aan gevarieerde woonvormen die aansluiten bij de toenemende diversiteit aan leefstijlen en wensen. Zorg moet niet ingebed zijn in de buurt, maar moet wel bereikbaar zijn vanuit de buurt. 
De participatie van de mensen over wiens levenskwaliteit het gaat, is cruciaal in de transformatie naar een zorgzame buurt. Hun actieve betrokkenheid vanaf het begin zorgt voor het draagvlak. En hun ervaringen zijn een belangrijke voedingsbodem voor het uitdenken en vormgeven van initiatieven.

Meer lezen? www.zorg-en-gezondheid.be/inspiratienota-zorgzame-buurt