welzijn & zorg

Het nieuwe normaal is abnormaal

Column Harold Polis
28.01.2020
Foto's
Bob Van Mol

Onlangs werd duidelijk dat de Chinese social media app TikTok systematisch minder filmpjes toont van mensen met een beperking, dikke mensen en homo’s. Volgens de makers van de app gebeurt dat omdat die groepen ‘kwetsbaarder zijn voor cyberpesten’. Goedbedoelde discriminatie dus – laat goedbedoeld maar snel weg. 

Volwassenen die TikTok kennen, konden wel vermoeden dat de app eigenlijk niet helemaal deugt. Helaas is TikTok uitzonderlijk populair bij jonge kinderen. Net die generatie ondergaat via hun smartphone een eindeloos bombardement van beelden, prikkels, chats en pushberichten. Ze worden gedresseerd als perfecte consumenten die elkaar beoordelen op basis van wat ze bezitten. De verpakking moet perfect zijn. Succes is de norm. Zelfs empathie heeft toch vooral de juiste sneakers nodig. Voor beperkingen is in die enggeestige, botte, bekrompen wereld geen plaats.

Pech voor mensen met beperkingen. In plaats van onszelf aan te leren dat ‘anders’ niet hetzelfde is als abnormaal, gek of eng, blijven we hardnekkig het tegenovergestelde doen. In plaats van te bedenken hoe we daadwerkelijk met elkaar kunnen samenleven, maken we onszelf wijs dat geld geven volstaat. In plaats van oog te hebben voor wat ons verbindt, staren we ons blind op toxische rolmodellen die alle klassieke vooroordelen netjes bevestigen. De bordkartonnen BV’s van vroeger zijn de plastic social media influencers van vandaag. De digitale revolutie heeft elke sector totaal veranderd en bepaalt hoe we naar de wereld kijken, maar heeft van ons niet meteen betere mensen gemaakt, integendeel. Bovendien blijft schijnheiligheid met of zonder 4G schijnheiligheid. De Amerikaanse internetgoeroe Jaron Lanier heeft er een prijzenswaardig boek over geschreven: Tien argumenten om je sociale media-accounts nu meteen te verwijderen.

Sociale media geven ons het gevoel verbonden te zijn, terwijl we vervreemd raken van andere mensen en van de werkelijkheid. Eigenlijk weten we dat in stilte allemaal. Waarom komen we dan niet in opstand tegen de abnormale gewoonte om het leven te verengen tot memes, zwartwitdiscussies, complotten, zingende katten, nepnieuws en deepfake? Hou op met naar dat scherm te staren en kijk om je heen.

Uiteraard zat er altijd al een kloof tussen de manier waarop we de wereld rechtvaardig denken te organiseren en hoe we die rare wereld in het echt beleven. We kunnen nog zo hard roepen dat mensen met een lichamelijke of geestelijke handicap erbij horen, maar misschien willen we toch niet naast iemand zitten die er volgens de heersende normen minder appetijtelijk uitziet. En wat bepaalt dat we een afwijking nog net toelaatbaar achten? De prijs een behandeling? Het aantal pampers per dag? Of de mate waarin die abnormale mensen zich koest houden in hun kamer? Om de samenleving menselijk te houden, moeten we leren dat de waarde van het leven ook in imperfecties zit. Zo’n gesprek vergt meer woorden, meer nuances, meer zorg, meer tijd, meer vragen, meer dubbele bodems, meer verwijzingen, meer herinneringen en vooral meer dromen. En radicaal minder TikTok.