welzijn & zorg

'Iedereen doet maar wat'

De essentie volgens Eline De Munck
1.02.2019
Foto's
Stephan Vanfleteren

Vorig najaar toerde Eline De Munck met de Open Geest-tournee van Te Gek!? langs zorgvoorzieningen in Vlaanderen. Ze brengt er onder andere het verhaal van haar oma die zelfdoding pleegde toen Eline’s mama vijftien was, en hoe die gebeurtenis nog steeds invloed heeft op de familie, twee generaties later.

De voorstellingen van Open Geest zijn opgebouwd rond nummers met mooie teksten die aanknopingspunten hebben voor nabestaanden of mensen die het moeilijk hebben. Die worden afgewisseld met brieven van nabestaanden aan hun geliefden die zelfdoding hebben gepleegd. “In Gent kwamen drie moeders naar mij die allemaal een zoon verloren hadden aan zelfdoding. Ze kwamen mij zeggen hoe fijn en belangrijk het was dat dat taboe doorbroken werd. Dat mensen die problemen hebben weten dat er oplossingen zijn. Dat erover gepraat kan worden. De mensen in het publiek voelen op dat moment een connectie met degenen die rond hen zitten. Met de voorstellingen wilden we ook de positieve boodschap van hoop brengen: er is altijd een oplossing, ook al heb je het gevoel dat dat niet zo is. Er zijn altijd mensen die willen luisteren en je willen helpen.”
“Je kwetsbaar opstellen is niet zwak. Integendeel, het is net sterk in een maatschappij die dat niet altijd apprecieert. Het kan pijnlijk zijn, maar het helpt om stappen vooruit te zetten en oplossingen te vinden.”
“Psychiatrie is geen gekkenhuis. We moeten het zien als een kuuroord voor de geest. Als je een gebroken been hebt, moet dat in het gips, en dan groeit dat weer aan elkaar. Simpel. Maar een mentale ziekte, daar willen mensen liever niet te veel van weten. Terwijl het voor veel mensen net eens goed zou zijn om te praten met iemand met psychische problemen. Het kan je alleen maar verrijken en je geest verruimen.”


Je moet wel kunnen kiezen

“Er ligt heel wat druk op mensen in onze maatschappij. Alles kan, je kan zijn wie je wil, je kan worden wat je wil. Maar dat maakt het net moeilijk: je moet wel kunnen kiezen. We moeten met zijn allen zoveel beslissingen nemen in ons leven. Vroeger nam de maatschappij die beslissingen voor jou. Je werd verliefd, trouwde, kreeg kinderen en bleef je hele leven bij dezelfde partner. Je vond werk en bleef je hele leven bij dezelfde werkgever. Eén keer per week op bezoek bij je ouders en in de zomer twee weekjes naar Frankrijk of Spanje, als je geluk had. Op een bepaalde manier gaf dat mensen ook rust. Al zou dat niets voor mij zijn”, benadrukt Eline.  
“Je kan je leven nu veel meer zelf invullen. Zelf op zoek gaan naar de dingen waar jij gelukkig van wordt, waar je goed in bent. Er bestaan hulpmiddelen en hulpgroepen voor de momenten dat je niet goed weet waar je naartoe wil met je leven. Je kan veel ondernemen, letterlijk en figuurlijk. Maar sommige mensen blijven net stilstaan, omdat ze niet weten welke kant ze moeten kiezen. Dan doen ze maar niets.” 

Je eigen schuld

“Als je dan iets kiest en het lukt niet, dan is het wel ‘je eigen schuld’. Je krijgt nu zoveel kansen, als het niet lukt, dan heb je je kansen gewoon niet gegrepen. Iedereen wil maar meer en meer, en ik lijd zelf ook wel wat aan die ziekte. Wie geen zin heeft in al die speciale dingen, of er mentaal, fysiek of financieel de capaciteiten niet voor heeft, voelt zich misschien al snel ‘minder’. Maar je moet op zoek gaan naar wat je graag wil en waar je gelukkig van wordt, en zo je geluk nastreven op je eigen manier.” 
Volgens Eline zijn beide kanten aanwezig in onze maatschappij: mensen die ‘meedraaien in het systeem’ en proberen te voldoen aan alle verwachtingen, en anderen die heel bewust voor de andere kant kiezen. “Dan moet je wel jezelf durven tegen te komen en durven te luisteren naar wat je nodig hebt en wat je wil. Dat is moeilijk in tijden waarin we op social media bestookt worden met foto’s van exotische reizen, de nieuwste mode en hippe gerechtjes. Maar het kan wel. Even stilstaan bij waar je mee bezig bent en bij wat belangrijk is en wat niet. Die sociale media dagen je ook uit om bewust stil te staan bij wie je echt bent.” 
Dan grijpt Eline even terug naar de Open Geest-voorstelling. “We brengen we ook het nummer ‘Ordinary People’ van John Legend. Hij zingt dat we allemaal maar gewoon mensen zijn die zomaar wat doen, en dat niemand de waarheid in pacht heeft. Als je dat op tijd beseft, helpt dat relativeren en rust vinden.”