Sterk Sociaal Werk realiseer je samen

Zes regionale platformen, voorgezeten door de hogescholen sociaal werk, zetten hun schouders onder lokaal Sterk Sociaal Werk. Ze willen sociaal werkers een stem geven en het sociaal werk in hun regio zichtbaarder maken. Een gesprek met alle voorzitters over hoe ze dat aanpakken.

Divers Antwerpen

Wim Wouters, lector aan de Thomas More hogeschool, is voorzitter van het regionale platform van de provincie Antwerpen. “De drie Antwerpse hogescholen sociaal werk (AP Hogeschool, KdG en Thomas More, red.) nemen dit samen op, we vormen een team”, onderstreept hij.

“In onze provincie zijn er vier regio’s, die erg van elkaar verschillen wat betreft sociaal werk. In Mechelen is er een sociale hogeschool actief, en wordt er bijvoorbeeld ook vernieuwend gewerkt vanuit het Sociaal Huis Mechelen. In de grootstad Antwerpen is het werkveld superdivers en organiseert de stad, samen met partners, een staten-generaal sociaal beleid. De Kempen heeft een sterk netwerk van OCMW’s,  en er wordt sterk ingezet op samenwerking tussen organisaties en lokale besturen. In de Noorderkempen zijn er ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld de samenwerking van partners in de zorg. In elke regio zijn er verschillende noden en problemen. Je kan een stad als Antwerpen niet vergelijken met een meer landelijke regio zoals de Kempen. Zowel de aard van de problematieken, de grootte en de diversiteit van organisaties en de financiering ervan verschillen.”

Wim Wouters, Thomas More hogeschool: “Als we kunnen komen tot een Vlaamse visie op het sociaal werk van de toekomst, dan zetten we grote stappen vooruit.” 
Of het dan niet moeilijk samenwerken is, met zoveel diversiteit? “Ik studeerde in ’85 af, ook toen werd al gezegd dat diversiteit een grote uitdaging vormt voor het sociaal werk”, lacht Wim Wouters. “Binnen sociaal werk is het eeuwig zoeken naar het gemeenschappelijke. Maar als we kunnen komen tot een Vlaamse visie op waar het sociaal werk in de toekomst voor moet staan, zetten we grote stappen vooruit. Daarom ben ik blij dat de stuurgroep niet alleen welzijnsorganisaties aan boord heeft, maar ook bijvoorbeeld Socius of de Ambrassade.” 

Hoe die samenwerking concreet vorm krijgt? “In een eerste fase brengen we mensen uit onze regio’s samen en bekijken we wat er al is, wat goed loopt en waar we kunnen aanhaken. Bestaande praktijken willen we een boost geven, andere organisaties willen we prikkelen om daarin mee te gaan. Ik hoop dat het sociaal werk zichtbaarder wordt in onze provincie en dat er krachtig over goede praktijken gecommuniceerd wordt naar partners en lokale besturen.”

Sociaal schaduwwerk in Brussel

Ook in Brussel nemen hogeschool Odisee en de Erasmushogeschool het regionaal platform samen op. “We erkennen de krachtlijnen die op de vorige Sociaalwerkconferentie in kaart werden gebracht”, zegt voorzitter Frank Meys, lector aan Odisee. “Maar we zien ze niet genoeg doorsijpelen in het sociaal werk, op de werkvloer. Dat komt omdat sociaal werkers weinig tijd hebben, omdat ze bezig moeten zijn met hun dagelijkse taken. Als regionaal platform zien wij het als onze taak om daar verandering in te brengen. Enerzijds vanuit onze opleiding, door contact met de studenten, anderzijds via contacten met sociaal werkers zelf.”

Frank Meys, hogeschool Odisee: “In Brussel is er heel wat sociaal schaduwwerk, organisaties die onofficieel bezig zijn met sociaal werk."
“In Brussel is er heel wat sociaal schaduwwerk, organisaties die bezig zijn met sociaal werk, maar officieel niet zo gezien worden. Denk aan moskeeën, theehuizen, pinksterkerken, … Bij problemen spreken mensen vaak hun eigen netwerk aan, zulke organisaties. In een eerste fase willen we proberen te begrijpen wat er in Brussel allemaal bestaat. Mogelijk kan er samengewerkt worden, maar dat is pas een tweede stap, en alleen als onze visies ook echt overeenkomen. Het moeilijke is dat we niet altijd toegang hebben tot zo’n organisaties.”

“Daarnaast willen we vanuit het regionaal platform werken rond sociaal werk als mensenrechten-beroep. We willen nagaan hoe mensenrechten beter gegarandeerd kunnen worden. Op dit moment onderzoeken we hoe we dat concreet kunnen maken en met welke partners. Daarvoor kijken we wel naar officiële organisaties. We staan nog in de startblokken, maar hebben veel verwachtingen. We hopen dat onze ideeën doordringen naar het werkveld en dat we de praktijkwerkers kunnen meenemen in ons verhaal.”

Iedereen rond de tafel in Limburg

Voorzitter van het Limburgs platform Ken Sandeman, praktijklector aan Hogeschool PXL, wil sterk inzetten op samenwerking om te komen tot een platform. Samenwerking op alle niveaus van het sociaal werk is essentieel.”

“Momenteel verkennen we met onze Limburgse partners en praktijkwerkers de concrete invulling van ons regionaal platform. Vanzelfsprekend ligt de focus daarbij op samenwerking en de versterking van het netwerk. Goede praktijkvoorbeelden kunnen energie en zuurstof geven om mee aan de slag te gaan.”

Ken Sandeman, Hogeschool PXL: “Samenwerking op alle niveaus van het sociaal werk is essentieel.” 
“Ook in Limburg wordt het sociaal werk gekenmerkt door diversiteit. We moeten erover waken dat de kracht van deze diversiteit ook het traject van Sterk Sociaal Werk aandrijft en inspireert. Het platform moet uitnodigend zijn en iedereen die een bijdrage kan en wil leveren een plaats bieden. We moeten ons ook steeds de vraag stellen wie er nog niet bij ons aan tafel zit.”

“Limburg kent een traditie van een goede overlegcultuur, daar wil het platform bij aansluiten. We willen verbindend werken tussen verschillende partners, organisaties, overlegfora, … De krachtlijnen en de visie van Sterk Sociaal Werk zijn in dit proces ons fundament én onze gids. We hopen op een dynamisch en gezamenlijk verhaal. Een beloftevol traject dat resulteert in de verdere uitbouw van een krachtig sociaal werk en een warme(re) samenleving.”

Brede visie op sociaal werk in Oost-Vlaanderen

Het regionaal platform in Oost-Vlaanderen wordt getrokken door de Arteveldehogeschool en Hogent. Wendy Eerdekens, lector aan de Arteveldehogeschool, was ook voorzitter van een werkgroep die de Sociaalwerkconferentie van 2018 inhoudelijk mee voorbereidde. Ze vindt dat de link tussen onderwijs en sociaal werk behouden moet worden; dat de praktijk gekoppeld moet worden aan het onderwijs en omgekeerd, dat er kruisbestuiving is.

“We moeten sociaal werk breed bekijken”, zegt Wendy Eerdekens. “Met sociaal werk komen we al snel bij welzijn terecht, maar er moet over sectoren heen worden gedacht en bekeken worden hoe organisaties en sociaal werkers elkaar kunnen versterken. In Oost-Vlaanderen gaat het vaak over Gent, maar we willen met het regionale platform ook aandacht hebben voor landelijke gebieden. Sociaal werk is niet alleen een stadsverhaal.”

Wendy Eerdekens, Arteveldehogeschool: “Sterk Sociaal Werk moet gelden voor alle sociaal werkers, in alle sectoren en regio’s.” 
“Momenteel proberen we zicht krijgen op wat er gebeurt in onze regio. We willen van onderuit werken en aanhaken bij wat er al is. We willen aansluiten bij regionale stakeholders en erkenning geven aan wat er al werd gedaan, en daarop verderbouwen. Daarnaast willen we de krachtlijnen van de vorige conferentie verder verduidelijken in onze regio.”

“Sterk Sociaal Werk moet gelden voor alle sociaal werkers, in alle sectoren en regio’s. Het mag geen lijn zijn van de happy few in Vlaanderen”, vindt Wendy Eerdekens. “We hebben nog een hele weg te gaan. In onze regio willen we onderzoeken of er een samenwerking opgezet kan worden tussen het sociaal werk en bijvoorbeeld ruimtelijke ordening of mobiliteit. Bij de bouw van nieuwe sociale woningen zitten sociaal werkers nooit mee aan tafel. Waarom niet? Op die manier zouden ze hun politiserende rol meer kunnen vervullen, en de agenda mee kunnen bepalen.”

Vlaams-Brabant: burgerinitiatieven

Volgens voorzitter Birgit Goris, lector aan de Hogeschool UCLL en begeleider bij de RuimteVaart, is er ook in Vlaams-Brabant een groot verschil tussen de stad en het platteland. “In centrumsteden als Leuven is er een uitgebreid aanbod, op het platteland is er veel minder. Met het regionaal platform willen we ontdekken hoe organisaties en burgerbewegingen daar samen creatieve oplossingen in kunnen bedenken, en hoe we overal toegang tot sociaal werk kunnen garanderen.”

En net als het Brusselse platform, wil het Vlaams-Brabantse aandacht hebben voor burgerinitiatieven en sociaal schaduwwerk. “In onze regio zijn er heel wat burgerinitiatieven die flankerend werken met het sociaal werk”, zegt Birgit Goris. “Een mooi voorbeeld is Enchanté in Leuven, een netwerk van lokale handelaars en burgers dat kleine diensten aanbiedt aan mensen die het nodig hebben. Een kop koffie, een haarknipbeurt. We willen deze initiatieven niet overnemen, maar erkennen wat ze doen en ze versterken. Want ze vullen vaak gaten: het aanbod van sociaal werk is er vooral op weekdagen, tijdens kantooruren en minder in de weekends, en heeft helaas soms nog te veel drempels. Het is een belangrijke uitdaging om zulke initiatieven te ondersteunen, zonder ze als een bedreiging te zien.”

Birgit Goris, Hogeschool UCLL: “Sociaal werkers en burgerbewegingen kunnen samen creatieve oplossingen bedenken om overal toegang tot sociaal werk te garanderen.”
Hoe ze dat concreet aanpakt? “Op dit moment zoeken we bestaande overlegfora voor sociaal werkers om ons verhaal uit te dragen. De uitdaging is om verder te kijken dan louter welzijns- en gezondheidsactoren, maar ook actoren in cultuur, onderwijs, gemeenschapsvorming en sociale economie te betrekken in ons verhaal. In Leuven vieren we al drie jaar op rij de World Social Work Day. Dat willen we ook uitbreiden naar de rest van de regio. Op die dag willen we het sociaal werk vieren en zichtbaar maken.”

West-Vlaanderen

Andy De Brabander, lector aan de Hogeschool West-Vlaanderen HOWEST, wil als voorzitter van het regionaal platform en in samenwerking met Hogeschool VIVES een nieuw netwerk opbouwen dat de belangen van sociaal werkers verdedigt en effectief de achtduizend eerstelijnswerkers in de regio bereikt. “Er zijn veel overlegorganen, daar willen we op aansluiten. Ook intergemeentelijke samenwerking is belangrijk. We zaten al samen met een aantal middenveldpartners om te bekijken hoe we samen tewerk kunnen gaan.”

Andy De Brabander, Hogeschool HOWEST: “Sociaal werkers verdienen een goed uitgewerkt personeelsbeleid, waar ze ook werken.”
“We dromen van een nieuwe conferentie in 2020, op niveau van West-Vlaanderen.”, zegt Andy De Brabander. “Wij willen echt de eerstelijnswerkers bereiken, het werkveld. We willen voeling krijgen met wat er leeft, en goede praktijken delen. Sociaal werk is breder dan welzijn. We moeten ook kijken naar de linken met onderwijs, cultuur, de arbeidsmarkt, ...”

“We willen kruisbestuiving over verschillende beleidsdomeinen heen. En er moet ook nagedacht worden over personeelsbeleid. Veel sociaal werkers werken in kleine vzw’s, en het welbevinden van de medewerkers binnen de sociale sector komt regelmatig onder druk te staan. Sociaal werkers zouden meer mogelijkheden moeten krijgen om te switchen tussen jobs, ze verdienen degelijke HR en een goed uitgewerkt personeelsbeleid, waar ze ook werken. Ook daar wil ons platform rond werken.”

Meer info over Sterk Sociaal Werk en de regionale platformen lees je op de website van Sterk Sociaal Werk: www.sterksociaalwerk.be