welzijn & zorg

Wat na seksueel geweld?

Tips voor steunfiguren

Veel mensen die te maken hebben gehad met seksueel geweld kampen achteraf met één of meerdere van deze reacties of gevolgen. Als steunfiguur kan je best wat tips gebruiken om hierbij te helpen of om hiermee om te gaan:  

Seksueel geweld kan voor heel wat fysieke klachten zorgen

Voor deze klachten zoek je best zo snel mogelijk medische hulp. Als het seksueel geweld minder dan een maand geleden plaatsvond, kan je met de klachten terecht op het Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG). In een ZSG kan tot drie dagen na het seksueel geweld ook nog naar sporen van de pleger(s) gezocht worden aan de hand van een forensisch onderzoek.

Herbeleven van het trauma in gedachten of lichamelijk, bijvoorbeeld door flashbacks of door nachtmerries

Soms kan de persoon afhaken, wanneer het moment te intens wordt. Mentaal terugtrekken is een (onbewuste) manier om daarmee om te gaan. Zij/hij kan naar zichzelf kijken als vanop een afstand of het gevoel hebben zich in een droomtoestand te bevinden.

Als je er op zo’n moment bij bent, herinner het slachtoffer er dan vriendelijk aan dat zij/hij nu veilig is en dat het incident niet opnieuw aan het gebeuren is. Probeer zelf kalm te blijven, dat stelt gerust. Heb geduld en verwacht niet dat zij/hij zich direct nadien weer goed voelt. Geef haar/hem wat tijd om te ontspannen, zet een kop koffie of thee of vind een andere manier om haar/hem comfort te bieden.

Vermijden van zaken, mensen, plaatsen of geuren die aan de gebeurtenis herinneren

Probeer te bespreken wat zij/hij moeilijk vindt. Vermijd bijvoorbeeld om films met geweld te bekijken of het nieuws aan te zetten zonder overleg vooraf. Als het geweld in een familiale context heeft plaatsgevonden, bijvoorbeeld in een kamer thuis, dan kan je helpen door het meubilair te herschikken of de kamer herin te richten, zodat er minder visuele herinneringen zijn.

Zenuwachtiger, angstiger of drukker zijn dan anders, waardoor het slachtoffer sneller geïrriteerd of defensief reageert

Vraag waarbij je kan helpen. Stel zelf hulp voor zonder dat de ander de indruk heeft dat zij/hij het zelf niet aankan. Help tijdelijk bij de dagelijkse taken, zodat ze minder belastend zijn. Haal de kinderen af van school. Of bied aan om mee te gaan naar drukke plaatsen tot het weer beter gaat.

Gevoelens van schuld of schaamte       

Wanneer je merkt dat de persoon in kwestie de schuld bij zichzelf legt, probeer dan troost te bieden. Geef aan dat dit schuldgevoel een normale reactie kan zijn na seksueel geweld, maar dat jij het er helemaal niet mee eens bent. Geef aan dat seksueel geweld gaat over misbruik van macht. Als iemand beslist om een ander te domineren met kracht, overtuiging of misleiding, dan zal die dat hoe dan ook proberen te doen. Ongeacht de manier waarop die ander gekleed is, ongeacht wat die persoon doet, drinkt of zegt.

Bron: Ines Keygnaert & Inse van Melkebeke, Zorg voor slachtoffers van seksueel geweld. Gids voor steunfiguren, UGent, 2018.