welzijn & zorg
Materniteit wordt OCMW
Lessen uit het oude moederhuis
“De materniteit van Hamme is dringender dan waar ook, daar drie vierde van de bevolking van meer dan 16.000 inwoners (in hun huis) over geen afzonderlijke kamer voor de bevalling beschikt. Nergens in ons land is de toestand der woningen zo erbarmelijk.” Die boodschap ontving de dienst Stedenbouw in Brussel in het jaar 1946. In die tijd was Hamme een van de armste gemeenten in Vlaanderen.
Babyboom
Hamme lag bovendien tussen de Schelde en de Durme, twee rivieren die je alleen over kon via ‘ophaal- of draaibruggen’. Dat leidde vaak tot lange wachttijden, waardoor, zo luidde het verhaal, de hoogzwangere Hamse vrouwen onmogelijk tijdig een materniteit in Dendermonde of Sint-Niklaas konden bereiken. Maar de meest plausibele verklaring voor de bouw van het Moederhuis is wellicht de babyboom in de jaren ‘50 – ‘60 en de evolutie van de thuisbevalling naar een geboorte in een ziekenhuis of materniteit.
Uitstekend verzorgd
Op 13 september 1952 was het zover: het “Moederhuis Koningin Astrid” werd plechtig geopend. Het Hamse moederhuis telde elf kamers en een gemeenschapszaal van vier bedden. Vooral moedertjes van Hamme, Grembergen, Moerzeke, Elversele en Waasmunster bevielen er en genoten er van de uitstekende persoonlijke verzorging van de hoofdvroedvrouw en haar medewerkers. De huisartsen van Hamme mochten de infrastructuur van het moederhuis ook gebruiken voor de ‘verlossing’ van hun patiënten.
Huiselijk
Volgens vroedvrouw op rust Christine Malfliet kunnen we vandaag nog een pak leren van de kraamzorg van destijds. “Vroeger gebeurde alles natuurlijk en spontaan, terwijl veel bevallingen nu worden ingeleid en medisch begeleid. Bovendien ging toen veel aandacht naar de huiselijkheid en het familiale karakter. Nu is alles een pak grootschaliger. Pas bevallen moeders bleven ook langer in het moederhuis, om te herstellen en om voor de baby te leren zorgen. Vandaag kampen mama’s al met tijdsdruk vanaf de eerste dag. Die verkorting van de kraamtijd werkt postnatale depressies in de hand.”
Moederweelde
Op 1 oktober 1986 werd het Moederhuis Koningin Astrid gesloten. Het kampte al enkele jaren met een te lage bezetting en leidde structureel financieel verlies. Maar het gebouw bleef intact. Na een aantal ingrijpende werken kwam de administratieve zetel van het OCMW Hamme er. “Toch blijft de herinnering aan het Moederhuis tot op vandaag behouden”, weet Johan De Maeschalck, secretaris van het OCMW van Hamme, “met dank aan het beeldhouwwerk ‘Moederweelde’ van de kunstenaar Charles Aubroeck aan de ingang van het gebouw.”