welzijn & zorg
Vrijwillige artsen werken aan sociale verandering
Dokters van de Wereld zet vrijwilligers op een voetstuk
Dokters van de Wereld wil met hun vrijwilligerswerk een boodschap brengen. Ze geloven dat het een opstap naar de arbeidsmarkt kan zijn, en dat mensen groeien in vrijwilligerswerk: ze leren talen, sociale vaardigheden, persoonlijke communicatie, leiderschap en getuigen over wat ze meemaken op het terrein.
Tom Van Liefferinge is coördinator van de vrijwilligerswerking van Dokters van de Wereld. Hij vindt het belangrijk om bewust rekening te houden met de competenties en wensen van de vrijwilligers die bij hen aan de slag gaan. “Mensen komen hier vaak binnen en zeggen: ik wil helpen! Maar er zit vaak een verborgen agenda achter. Die proberen we altijd te achterhalen. Helpen is zelden de enige drijfveer. Mensen willen vaak ook iets bijleren. Als dat zo is, moeten we daar rekening mee houden, anders blijft het niet duren. Gepensioneerden die zich wat eenzaam voelen en graag contact willen met mensen, die gaan we niet achter de computer zetten om data in te voeren. Die gaan we eerder aan het onthaal zetten waar ze in contact komen met mensen, en waar ook al eens tijd is om een koffietje te drinken met de mensen die hier binnenkomen. Mensen durven niet altijd te zeggen dat ze vrijwilligerswerk willen doen om iets bij te leren of voor het sociaal contact. Ze denken dat dat egoïstisch is. Terwijl dat een win-winsituatie is: als iemand graag bijleert, komt dat uiteraard ook ten goede van de organisatie.”
En niet alleen van de organisatie. Dokters van de Wereld stapt binnenkort ook mee in het project van vrijwilligerswerk en soft skills een prominentere plaats te geven op het cv wanneer mensen solliciteren. “Werkgevers beseffen niet altijd goed welke meerwaarde vrijwilligerswerk op een cv kan hebben”, legt Tom uit. “Velen denken dat vrijwilligers alleen maar soep uitdelen voor de daklozen, terwijl vrijwilligers bij ons coördinator kunnen zijn en tot wel 120 vrijwilligers leiding kunnen geven. Vrijwilligers leren bij ons plannen, briefen of mensen opleiden. Het gaat hier vaak om veel meer dan soep uitdelen. Als die mensen na hun vrijwilligerswerk de stap zetten naar een (nieuwe) betaalde job, geven we graag een referentie. We vinden het belangrijk dat de competenties die ze hier opdoen gevalideerd worden.”
Zorgen, begeleiden, getuigen
Dokters van de Wereld zou in principe ook een aantal betaalde artsen aan het werk kunnen zetten, in plaats van te puzzelen met vele vrijwillige artsen die zich elk een paar uurtjes per week kunnen vrijmaken voor consultaties. Toch vinden ze het erg belangrijk om met vrijwilligers te werken. Tom legt uit waarom. “Er zijn artsen die bij ons komen solliciteren als vrijwilliger omdat ze in hun dorp al twintig jaar dezelfde patiënten en dezelfde klassieke ziektes en kwaaltjes behandelen. Ze willen iets bijleren, bijvoorbeeld hoe het is om te werken met daklozen. Hoe ga je om met mensen die niet aangesloten zijn bij de mutualiteit? Die vaak niet eens een identiteitskaart hebben? Wat betekent het als je patiënt op straat leeft? Of als hij een transmigrant is die dringend een specialist moet zien, maar morgen zal proberen naar Engeland te vertrekken? Hoe stel je een diagnose bij iemand met wie je geen gemeenschappelijke taal deelt? Of bij iemand met een andere cultuur?”
“Vaak denken ze wel te weten wat het betekent om met daklozen te werken, maar hebben ze er veel vooroordelen over. Er is plaats voor die vooroordelen, wij veroordelen daar niemand om. Het betekent gewoon dat je nog niet de juiste informatie gekregen hebt. Wij geven die dan graag, en doen er alles aan om clichés te ontkrachten.”
Sociale verandering
Eens een vrijwilliger ingewerkt is, werkt die mee om patiënten na een eerste consultatie bij Dokters van de Wereld naar de reguliere zorg te krijgen. “We willen voor sociale verandering zorgen”, zegt Tom. “Vrijwilligers staan vaak versteld van hoe moeilijk het is om onze patiënten in het reguliere circuit te krijgen. Artsen worden met procedures geconfronteerd waardoor het moeilijk blijkt om een patiënt bij een specialist te krijgen. Die confrontaties leiden tot getuigenissen. We verzamelen gegevens, stellen vast, lijsten op waar het ons aan ontbreekt en doen aanbevelingen. Daarmee stappen we naar de bevoegde beleidsmakers. En zo slagen we er af en toe in om iets te doen veranderen. Door met vrijwilligers te werken die de dagelijkse praktijk vanuit een ander standpunt bekijken, wordt het duidelijk waar er nog barrières en drempels bestaan. En dan kan je beginnen te werken aan sociale verandering.”
En niet alleen van de organisatie. Dokters van de Wereld stapt binnenkort ook mee in het project van vrijwilligerswerk en soft skills een prominentere plaats te geven op het cv wanneer mensen solliciteren. “Werkgevers beseffen niet altijd goed welke meerwaarde vrijwilligerswerk op een cv kan hebben”, legt Tom uit. “Velen denken dat vrijwilligers alleen maar soep uitdelen voor de daklozen, terwijl vrijwilligers bij ons coördinator kunnen zijn en tot wel 120 vrijwilligers leiding kunnen geven. Vrijwilligers leren bij ons plannen, briefen of mensen opleiden. Het gaat hier vaak om veel meer dan soep uitdelen. Als die mensen na hun vrijwilligerswerk de stap zetten naar een (nieuwe) betaalde job, geven we graag een referentie. We vinden het belangrijk dat de competenties die ze hier opdoen gevalideerd worden.”
Zorgen, begeleiden, getuigen
Dokters van de Wereld zou in principe ook een aantal betaalde artsen aan het werk kunnen zetten, in plaats van te puzzelen met vele vrijwillige artsen die zich elk een paar uurtjes per week kunnen vrijmaken voor consultaties. Toch vinden ze het erg belangrijk om met vrijwilligers te werken. Tom legt uit waarom. “Er zijn artsen die bij ons komen solliciteren als vrijwilliger omdat ze in hun dorp al twintig jaar dezelfde patiënten en dezelfde klassieke ziektes en kwaaltjes behandelen. Ze willen iets bijleren, bijvoorbeeld hoe het is om te werken met daklozen. Hoe ga je om met mensen die niet aangesloten zijn bij de mutualiteit? Die vaak niet eens een identiteitskaart hebben? Wat betekent het als je patiënt op straat leeft? Of als hij een transmigrant is die dringend een specialist moet zien, maar morgen zal proberen naar Engeland te vertrekken? Hoe stel je een diagnose bij iemand met wie je geen gemeenschappelijke taal deelt? Of bij iemand met een andere cultuur?”
“Vaak denken ze wel te weten wat het betekent om met daklozen te werken, maar hebben ze er veel vooroordelen over. Er is plaats voor die vooroordelen, wij veroordelen daar niemand om. Het betekent gewoon dat je nog niet de juiste informatie gekregen hebt. Wij geven die dan graag, en doen er alles aan om clichés te ontkrachten.”
Sociale verandering
Eens een vrijwilliger ingewerkt is, werkt die mee om patiënten na een eerste consultatie bij Dokters van de Wereld naar de reguliere zorg te krijgen. “We willen voor sociale verandering zorgen”, zegt Tom. “Vrijwilligers staan vaak versteld van hoe moeilijk het is om onze patiënten in het reguliere circuit te krijgen. Artsen worden met procedures geconfronteerd waardoor het moeilijk blijkt om een patiënt bij een specialist te krijgen. Die confrontaties leiden tot getuigenissen. We verzamelen gegevens, stellen vast, lijsten op waar het ons aan ontbreekt en doen aanbevelingen. Daarmee stappen we naar de bevoegde beleidsmakers. En zo slagen we er af en toe in om iets te doen veranderen. Door met vrijwilligers te werken die de dagelijkse praktijk vanuit een ander standpunt bekijken, wordt het duidelijk waar er nog barrières en drempels bestaan. En dan kan je beginnen te werken aan sociale verandering.”