Zorginspectie bezoekt algemene ziekenhuizen

In 2013 en 2015 voerde Zorginspectie twee grootschalige inspectierondes uit bij alle Vlaamse algemene ziekenhuizen. De eerste inspectieronde focuste zich op het chirurgisch traject, de tweede ronde op het internistisch traject.

Zorginspectie stelde nu een verbetering vast van het aantal ziekenhuizen dat in orde was met de verschillende onderwerpen die opnieuw werden geïnspecteerd. De cijfers tonen aan dat herhaald inspecteren zorgt voor meer aandacht van de ziekenhuizen voor deze elementen.

Die verbeteringen kwamen het meest tot uiting bij de volgende punten:

• Op het vlak van handhygiëne bleken nu veel meer medewerkers aan de basisvoorwaarden voor een goede handhygiëne (namelijk o.a. het vrijhouden van handen en voorarmen van sieraden en kledij) te voldoen.
• Het toch al hoge percentage patiënten dat een identificatiebandje droeg met voldoende gegevens, bleek tijdens deze inspectieronde nog gestegen te zijn.
• Het preventief onderhoud van medische toestellen bleek beter. Zo is bv. het percentage beademingstoestellen dat tijdig een preventief onderhoud had gekregen, gestegen tot bijna 100%.
• Het noteren van parameters in het patiëntendossier scoorde ook duidelijk beter. Hierbij sprong vooral de verbetering op bij het invullen van de gegevens tijdens een bloedtransfusie.

Daarnaast is Zorginspectie tijdens deze inspectieronde ook op een aantal verbeterpunten gestoten.

• Zo is er nog niet vanuit elke apotheek zicht op alle medicatieschema’s van alle patiënten. Verder bleek dat de medicatievoorschriften beter opgemaakt waren bij het gebruik van een elektronisch voorschriftsysteem dan bij gebruik van papieren voorschriften. Voor de toediening van spuiten en infusen werden niet altijd schriftelijke medische orders teruggevonden en het noteren van een aantal basisgegevens op spuiten en infusen met medicatie is nog niet helemaal ingeburgerd. Slechts in driekwart van de gecontroleerde spuiten en infusen vonden we alle gegevens terug, terwijl dit bij pillen veel beter (96%) was.
• Op het vlak van pijnbeleid blijft er nog verbetermogelijkheid. Het (meermaals) noteren van pijnscores is nog niet op alle afdelingen dagelijkse routine en niet overal beschikt men over de nodige pijnmeetmethodes.
• De informatiedoorstroming bij de overgang van een patiënt van het ene zorgmilieu naar een ander blijft een aandachtspunt. Bij 10% van onze steekproef van recent ontslagen patiënten kon geen ontslagbrief, gericht aan een huisarts (of andere zorgverlener) worden teruggevonden. Het informeren van patiënten voor opname en bij ontslag blijft voor verbetering vatbaar: zo’n 20% van de bevraagde patiënten kon zich over een of meerdere bevraagde basisonderwerpen geen informatie herinneren.
• Op het vlak van de zorg voor patiënten met een psychische problematiek werden verschillende knelpunten gedetecteerd. Zo bleek 15% van de gespecialiseerde spoedgevallendiensten (steeds in ziekenhuizen zonder psychiatrische afdeling) niet 24/24u te beschikken over een oproepbare psychiater. 20% van de spoedgevallendiensten hadden geen afzonderingskamer op het moment van het bezoek. Bij 75% van de gecontroleerde afzonderingskamers werden opmerkingen gemaakt over de veiligheid (er was geen oproepsysteem, geen rookdetectie of er bestond een risico op automutilatie of zelfdoding). 2 spoedgevallendiensten gebruikten geen afzonderingsregister en in 72% van de gecontroleerde registers ontbraken gegevens.

Risicosituatie

Voor een aantal tekorten werden ‘rode’ en ‘oranje knipperlichten’ gedefinieerd. Stef Van Eekert, afdelingshoofd Zorginspectie: ”Knipperlichten zijn vaststellingen die een ernstig risico voor de patiëntveiligheid inhouden. Bij een rood knipperlicht gebeurt automatisch een nieuwe onaangekondigde inspectie van het thema waarbinnen het knipperlicht werd vastgesteld. Oranje knipperlichten leiden tot een tweede inspectie wanneer er binnen eenzelfde thema twee of meer knipperlichten zijn.” Voor deze items werd een hercontrole voorzien, dit was het geval in 3 op 10 campussen.

Vooral knelpunten op het vlak van het personeel op spoedgevallendiensten en intensieve zorgeenheden lagen aan de basis hiervan. Hoewel de bestaffing en vooral het opleidingsniveau van de medewerkers vaak beter scoorden dan de norm, merkten we dat verschillende ziekenhuizen er niet in slagen om de medische en/of verpleegkundige permanentie te verzekeren volgens de vooropgestelde kwaliteitseisen. Van de 29 knipperlichten bleken er na hercontrole 28 weggewerkt, op 1 campus bleef het knelpunt op vlak van verpleegkundige permanentie op de spoed behouden. Blijvende problemen worden doorgegeven aan Agentschap Zorg en Gezondheid die de dialoog opstart.

Transparantie

Zorginspectie bouwde de laatste jaren aan een belangrijke evolutie inzake transparantie. Vooreerst kon iedereen de inspectieverslagen opvragen, nadien werden ze online gepubliceerd op de website www.zorginspectie.be . Nu communiceert Zorginspectie actief over de inspectieresultaten, en zijn de cijfergegevens over gans Vlaanderen te bekijken. “Deze manier van werken laat toe om de aandacht voor kwaliteit van zorg en veiligheid in onze ziekenhuizen te verlevendigen. Ziekenhuizen worden bovendien uitgenodigd om zelf ook actief te communiceren over hun toezichtresultaten en bijhorende verbeteracties en over hun beleid inzake patiëntveiligheid”, zegt Karine Moykens, secretaris-generaal van het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, waar Zorginspectie deel van uit maakt.

Koepelorganisatie Zorgnet-icuro reageert tevreden: "De resultaten van dit jongste rapport tonen ons inziens goed de sterke kwaliteitsdynamiek die in de Vlaamse ziekenhuizen leeft ten dienste van de patiënt. Tien ziekenhuizen behaalden al hun accreditatie, alle andere zitten momenteel in een voorbereidingstraject en alle ziekenhuizen nemen actief deel aan het indicatorenproject en publiceren hun resultaten vrijwillig op www.zorgkwaliteit.be. We mogen dan ook stellen dat het leveren van kwaliteitsvolle zorg sterk ingebakken is in de werking van de Vlaamse ziekenhuizen."

Het beleidsrapport en de presentatie kan je vinden op www.zorginspectie.be

De visualisatie van de cijfergegevens