Vlaanderen lanceert eerste eenzaamheidsplan

Eenzaamheid is een breed en complex verschijnsel. Wetenschappers geven aan dat het duidt op het negatieve gevoel over een gemis aan sociale relaties. Uit verschillende onderzoeken uit het voorjaar van 2021 blijkt dat de eenzaamheid in Vlaanderen vrij hoog is. Afhankelijk van de vraagstelling zegt zo’n 45 tot 59% zich soms, meestal of altijd eenzaam te voelen. Deze cijfers zijn verzameld te midden van de coronapandemie en we kunnen ervan uitgaan dat de maatregelen ten gevolge van deze crisis een impact hebben op deze gevoelens. Zo’n 45% van de mensen zegt inderdaad zich vaker eenzaam te voelen dan voor de coronacrisis, en ook in vergelijking met 2010 blijkt er een grote toename te zijn van de eenzaamheid. 

 

Zo gelooft minister Beke sterk in het concept van zorgzame buurten. In een zorgzame buurt zijn de voorwaarden vervuld opdat mensen, ongeacht leeftijd en grote of kleine ondersteuningsbehoeften op meerdere levensdomeinen, comfortabel in hun woning of vertrouwde buurt kunnen (blijven) wonen. Het is een buurt waar jong en oud samenleven, waar mensen zich goed en geborgen voelen, waar levenskwaliteit centraal staat, waar bewoners elkaar kennen en helpen, waar personen en gezinnen met grote en kleine ondersteuningsnoden ondersteuning krijgen en waar diensten en voorzieningen toegankelijk en beschikbaar zijn. Begin volgend jaar zullen minstens 100 zorgzame buurten een financiële ondersteuning tot 50.000 euro per jaar krijgen. 

 

In het eenzaamheidsplan zijn verschillende maatregelen opgenomen die reeds in uitvoering zijn, zoals de versterking van het Geïntegreerd Breed Onthaal (GBO). Dankzij de uitrol van het GBO kunnen mensen sneller en beter toegankelijke hulp vinden. Deze manier van samenwerken biedt oplossingen voor kwetsbare burgers die we op een betere manier kunnen bereiken en informeren.

 

Naast de uitrol van het GBO en de zorgzame buurten neemt Vlaanderen heel wat andere maatregelen:

- Er loopt volgend jaar een onderzoek hoe Social Impact bonds (SIO) kunnen bijdragen aan de strijd tegen eenzaamheid. SIO zijn een manier om innovatieve projecten te ondersteunen met private middelen, waarbij de investeerders bij het behalen van de vooraf afgesproken doelstellingen, hun investering met een interest terugkrijgen. 

- Lokale besturen staan het dichtst bij de burger. Zij zijn daarom goed geplaatst om eenzaamheid tegen te gaan in hun gemeente of stad en doen dit ook in hun lokaalsociaal beleid. We ondersteunen dit door in samenwerking met VVSG en het middenveld goede praktijken te delen, een lerend netwerk op te zetten en te werken aan een betere detectie en aanpak van eenzaamheid.

- In 2022 krijgen 6 nieuwe Verenigingen waar Armen het Woord Nemen een nieuwe subsidie van 50.000 euro. Onderzoek geeft immers aan dat mensen in armoede meer kans hebben om te vervallen in eenzaamheid. Naast het voeren van een armoedebeleid, is het belangrijk dat we deze mensen niet loslaten.

- We investeren volgend jaar bijna 300.000 euro in Lotgenotenverenigingen. Zij verenigen mensen met een gemeenschappelijk probleem of mensen in een gelijkaardige situatie, met de bedoeling samen ‘beter’ te worden. Die problemen of situaties kunnen variëren van fysieke aandoeningen (bv. borstkanker, epilepsie), bijzondere sociale situaties (bv. stalking), verslaving (bv. alcohol, drugs), psychische problemen of beperkingen.

- We stimuleren woonzorgvoorzieningen en verenigingen om een actieve bijdrage te leveren aan lokale eenzaamheidsplannen, zeker wat buurtgerichte zorg betreft. 

- Het thema ‘eenzaamheid’ wordt mee opgenomen in de buurtanalyse van lokale dienstencentra, en dit in kader van hun specifieke erkenningsvoorwaarden. De STEK is een buurtgericht, laagdrempelig initiatief waarmee Vlaanderen werk wil maken van het doorbreken van eenzaamheid, rechtendetectie en het versterken van mensen die zich in een maatschappelijk kwetsbare positie bevinden. We voorzien een half miljoen euro hiervoor volgend jaar. Hiermee worden 16 STEKKEN verder uitgebouwd. 

- Na een overlijden komen er heel wat zaken af op de overlevende partner. Niet enkel is er het eigen rouwproces en soms de zorg voor de kinderen, maar zowel financieel als administratief dienen er allerlei zaken zeer snel geregeld te worden. Het is niet zo dat er een duidelijk aanspreekpunt is waar iemand terecht kan. Bovendien is een pro-actieve en aanklampende aanpak meer wenselijk om mensen bij te staan in deze situatie, vlot en integraal hulp te bieden. Via het GBO project zal gepoogd worden om in een aantal regio’s deze groep op te sporen, meer over hen te weten te komen en hen toe te leiden naar bijkomende en tot op heden onbenutte rechten. In Brugge is dit project reeds gestart. Als de evaluatie succesvol is, zal het uitgebreid worden in heel Vlaanderen. We voorzien 300.000 euro hiervoor.

- Het Vlaams Instituut voor de Kwaliteit van Zorg (VIKZ) wil de kwaliteit van leven meten van de bewoners in woonzorgcentra. Met deze resultaten kan het beleid aan de slag. In 2022 wordt hiermee gestart.

 

Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid Wouter Beke: ‘Als er iets is dat ik geleerd heb uit de coronacrisis, is het gegeven dat mensen sociale dieren zijn. Ik kan ik maar zijn in relatie met iemand anders. Toch moeten we realistisch zijn: van overheidswege kan je de eenzaamheidsproblematiek niet oplossen. Ik denk wel dat we bepaalde zaken kunnen faciliteren, onder andere via zorgzame buurten en het Geïntegreerd breed onthaal.’